Rosnące ceny energii elektrycznej sprawiają, że coraz więcej osób poszukuje sposobów na oszczędności. Jednym z tych, który cieszy się dużą popularnością jest montaż paneli fotowoltaicznych. To rozwiązanie, które ma podwójną zaletę. Nie tylko cieszymy się darmową lub znacznie tańszą energią elektryczną ale również zmniejszamy zanieczyszczenie środowiska. Nie da się jednak zaprzeczyć, że montaż instalacji fotowoltaicznej to spory wydatek. Dla wielu gospodarstw domowych stanowi on bardzo duże obciążenie. Z tego właśnie powodu Polska oraz Unia Europejska oferują szereg programów, które mają dofinansowywać te inwestycje.
W naszym kraju możemy obecnie korzystać z wielu różnych programów dofinansowania fotowoltaiki dla firm, przedsiębiorstw czy gospodarstw rolnych. Część z nich ma charakter ogólnopolski, część zaś przeprowadzana jest przez samorządy. I to właśnie dofinansowanie gmin do fotowoltaiki cieszy się obecnie największym zainteresowaniem. Krąży bowiem opinia, że jest to najkorzystniejsza forma wsparcia. Czy rzeczywiście? Z jakiego dofinansowania z gminy na fotowoltaikę możemy się spodziewać? Pora odpowiedzieć na te pytania.
Dofinansowanie gmin do fotowoltaiki – na czym polega?
Zacznijmy od wyjaśnienia na czym właściwie polega dofinansowanie gmin do fotowoltaiki. Mówiąc najprościej, mamy tu do czynienia z programami parasolowymi, które miały na celu zachęcić mieszkańców do instalowania na swoich budynkach instalacji fotowoltaicznych. Gminy pozyskiwały środki na ich realizację z Funduszy Europejskich. Gminy mogą ubiegać się o dofinansowanie na różne projekty związane z fotowoltaiką, takie jak:
- instalacja paneli słonecznych na budynkach użyteczności publicznej, takich jak szkoły czy urzędy;
- budowa elektrowni słonecznych na terenach gminnych;
- modernizacja istniejących systemów fotowoltaicznych.
Mówiąc najprościej osoby, które były zainteresowane montażem fotowoltaiki zawierały umowę z jednostką samorządu terytorialnego a następnie pozyskiwała środki na zakup i montaż instalacji fotowoltaicznej. Umowy dotyczące kwot oraz czasu trwania umowy mogły nieco różnić się w poszczególnych gminach, jednakże zasada ogólna była taka, że właścicielem instalacji PV przez pierwsze lata była gmina zaś to jej użytkownik, a więc mieszkaniec gminy podpisywał umowę z dostawcą energii. Rozwiązanie to pomagało znacząco ograniczyć uciążliwość kosztów związanych z zakupem fotowoltaiki. Nic więc dziwnego, że dofinansowanie z gminy na fotowoltaikę cieszyło się ogromną popularnością.
Dotychczasowe programy dofinansowań
Pomówmy nieco o dotychczasowych programach dofinansowań, które odbywały się w oparciu o środki otrzymywane z Unii Europejskiej. Było ich naprawdę sporo, ponieważ liczyć można je w miliardach euro. Do gmin i samorządów docierały one w ramach Regionalnych Programów operacyjnych, czyli szczegółowych planów na rozwój danego obszaru. Zainteresowanie tym dotacjami było naprawdę spore, ponieważ można było uzyskać bardzo wysoki poziom wsparcia dla mikroinstalacji fotowoltaicznych, pokrywając od 60% do nawet 85% kosztów.
Wśród działań przeprowadzanych regionalnie nie sposób nie wspomnieć również o programie Stop Smog, który to z założenia miał wspierać wymianę starych pieców na nowe źródła ogrzewania lecz zahaczył również o fotowoltaikę i można było uzyskać wsparcie. Program ten także realizowany był przez gminy, położone na terenach najbardziej narażonych problemem smogu. W ramach programu Stop Smog beneficjenci mogli liczyć na otrzymanie dotacji, która była w stanie pokryć nawet 70% inwestycji dotyczącej nie tylko wymiany pieca, ale również wykonania instalacji fotowoltaicznej.
Zyskać można było naprawdę sporo, jednocześnie wymagania dotyczące beneficjentów nie były zbyt restrykcyjne. Mogły one oczywiście różnić się w zależności od gminy i jej ustaleń niemniej najczęściej dotyczyły tego, by osoba starająca się o dotacje była właścicielem lub współwłaścicielem budynku mieszkalnego znajdującego się na terenie gminy. Ponadto część gmin wymagała również podpisania zobowiązania, że zakupiona z dotacji instalacja fotowoltaiczne przez okres minimum 5 lat będzie wykorzystywana oraz będzie w dobrym stanie.
Dofinansowanie z gminy – obecne programy?
Wszystkie wprowadzone programy mające na celu zwiększenie zainteresowania odnawialnymi źródłami energii odniosły sukces. Mowa tu zarówno o dofinansowaniu do fotowoltaiki z gminy jak i ogólnopolskich projektach takich jak program Mój Prąd, który doprowadził do momentu, w którym mamy obecnie ok 700 tysięcy prosumentów. Mimo to, gminy mają powody do niepokoju.
Wszystko to spowodowane jest wprowadzeniem nowej zasady rozliczania prosumentów. Przypomnijmy tylko, że dotychczasowy system zostanie zastąpiony tzw. modelem sprzedażowym – net-billing. Co oznacza to w praktyce? Prosumenci nie będą mogli korzystać już z tak zwanych upustów czyli tańszej energii, którą pobierają w sieci np. w okresie nocnym, kiedy ich fotowoltaika nie wytwarza wystarczającej ilości energii. W związku z tym instalacje warto wyposażyć w dodatkowe akumulatory gromadzące energię lub też pogodzić się z tym, że czas zwrotu inwestycji będzie dłuższy, ponieważ za prąd zapłacimy więcej. Wszystko to sprawiło, że zainteresowaniem dofinansowania gmin do fotowoltaiki znacznie spadło. Co więcej, w niektórych gminach dało się zaobserwować sytuację, w której osoby już zainteresowane projektem zdecydowały się na wycofanie swojego wniosku o dofinansowanie fotowoltaiki z gminy. Sytuacja nie była więc korzystna. Czy jednak rzeczywiście korzystanie z gminnych programów wsparcia dla czystej energii przestało być opłacalne? Jak się okazuje, nie do końca.
Wprowadzono bowiem zmiany w prawie, dzięki którym osoby, które zawarły do 31 marca 2022 r. umowę na zakup, montaż lub dofinansowanie instalacji fotowoltaicznej z gminą będą mogły rozliczać się z wytworzonej i pobranej energii elektrycznej na dotychczasowych zasadach, czyli w systemie opustu. Istnieje jednak jeden bardzo ważny warunek i jest nim prawidłowe złożenie wniosku o przyłączenie mikroinstalacji do 31 grudnia 2023. Niemniej jednak nieco ustabilizowało to sytuacje i sprawiło, że dofinansowanie na fotowoltaikę z gminy pozostało dla mieszkańców atrakcyjne. Jest to bardzo ważne, ponieważ w przypadku niewykorzystania środków pozyskanych na ten cel z UE instytucje europejskie mogłyby pozbawić samorządy tak ważnych pieniędzy na dalszy rozwój.
Warto wspomnieć również o tym, że poza dofinansowaniami do fotowoltaiki z gminy możemy korzystać również z szeregu innych aktualnie działających programów wsparcia. Część z nich skierowana jest do osób prywatnych, inne do przedsiębiorstw lub gospodarstw rolnych. Mają również różną formę – od dotacji, poprzez ulgę podatkową aż do pożyczki na preferencyjnych warunkach, której nie musimy spłacać w całości. Dzięki temu każdy z nas może znaleźć idealne dla siebie rozwiązanie w zakresie finansowania fotowoltaiki. Przyjrzyjmy się więc najpopularniejszym programom działającym w tym zakresie.
Osoby prywatne oraz firmy, które chciałyby skorzystać z dofinansowań na fotowoltaikę poza gminami mogą skorzystać również z programów ogólnopolskich takich jak:
- Mój Prąd 4.0 – to kolejny, czwarty już nabór chętnych na otrzymanie dotacji, który umożliwia otrzymać aż do 25 tysięcy złotych dotacji na montaż fotowoltaiki;
- Czyste Powietrze – to równie znany, ogólnopolski program, który ma wspierać wymianę szkodliwych, dymiących pieców na nowoczesne ogrzewania, w ramach którego możemy otrzymać również dotację na fotowoltaikę. W jej ramach możemy otrzymać dotację na panele PV w wysokości od 5 tys. do 9 tys. zł.
Rozwiązaniem, z którego możemy skorzystać jest również ulga termomodernizacyjna, w ramach której możemy odzyskać nawet do 53 tysięcy złotych w ramach odpisu od podatku. Z ulgi tej skorzystać mogą podatnicy opłacający podatek liniowy, w skali podatkowej lub w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych. Jak więc widzimy rozwiązań, dzięki którym zakup fotowoltaiki nie będzie tak dużym obciążeniem naszego domowego budżetu jest naprawdę sporo.
