Chyba nikogo nie trzeba dziś przekonywać, że efektywna wymiana powietrza w domach jest niezwykle ważna. Coraz więcej osób zdaje sobie sprawę, że zużyte powietrze zalegające w środku może bardzo negatywnie odbić się na zdrowiu oraz stanie samego budynku. Dzisiaj omówimy sobie pokrótce różne systemy wentylacyjne stosowane w domach oraz o jednym z prostszych sposobów na zapewnienie przepływu powietrza w najpopularniejszych z nich.
Rodzaje domowych systemów wentylacyjnych
W domach można zastosować jeden z kilku systemów wentylacyjnych. Są to:
- Wentylacja grawitacyjna (wentylacja naturalna) – najprostszy i najstarszy wariant, wykorzystujący podstawowe prawa fizyki. Ruch powietrza zużytego jest tutaj napędzany przez ciąg w kominie wentylacyjnym, powstający dzięki różnicy temperatur między powietrzem wewnątrz budynku (cieplejszym) i tym na zewnątrz (chłodniejszym). Do prawidłowego działania wentylacji grawitacyjnej konieczne są otwory w zewnętrznych ścianach – dawniej były to po prostu nieszczelności okien i drzwi. Jednak dziś, ze względu na całkowicie szczelność stolarki, trzeba o to zadbać w inny sposób (np. zakładając nawiewniki w oknach). Oczywiście potrzebne są także kratki i kanały wentylacyjne, przez które powietrze zużyte trafi do komina.
- Wentylacja mechaniczna wywiewna – w tym systemie za ruch powietrza w domu odpowiada wentylator (centrala wentylacyjna), do którego podłączone są kanałami wentylacyjnymi łazienki, kuchnie, toalety i garderoby. Świeże powietrze napływa przez nawiewniki w pokojach, sypialniach i kuchniach dzięki ciągowi wytworzonemu przez wentylatory wyciągowe.
- Wentylacja hybrydowa – stanowi ona niejako połączenie wentylacji mechanicznej wywiewnej z grawitacyjną – na kominach wentylacyjnych zakłada się specjalne turbiny (napędzane energią elektryczną), które włączają się automatycznie, gdy siła ciągu jest zbyt słaba. W praktyce jest to więc wentylacja grawitacyjna z nasadkami kominowymi.
- Wentylacja mechaniczna nawiewno-wywiewna – zbudowana jest z systemu kanałów wentylacyjnych podłączonych do centrali wentylacyjnej. Kanały dzielą się tutaj na doprowadzające i odprowadzające powietrze. Zarówno nawiew, jak i wywiew powietrza jest zapewniany przez specjalne wentylatory znajdujące się we wspomnianej centrali, w której dochodzi również do ogrzania napływającego powietrza. Dużą zaletą takiego systemu jest efektywna praca niezależnie od warunków atmosferycznych. Można też wykorzystać wentylację mechaniczną nawiewno-wywiewną z rekuperatorem (wymiennik ciepła) – jest to urządzenie, które pozwala odzyskać część energii cieplnej z wywiewanego powietrza.
Twoja wentylacja w domu nie działa, jak powinna? Sprawdź najczęstsze problemy z wentylacją grawitacyjną i dowiedz się, jak im zaradzić!
Rodzaje nawiewników do okien
Jak już tutaj wspomnieliśmy, nawiewniki w oknach są sposobem na zapewnienie napływu świeżego powietrza w budynkach o całkowitej szczelności okien i drzwi. Składają się one z zewnętrznej czerpni i wewnętrznego regulatora. Na rynku dostępne jest przynajmniej kilka typów tych urządzeń. Zazwyczaj dzieli się je na podstawie metody montażu i sposobu sterowania.
Jeśli chodzi o metody montażu, aktualnie można kupić:
- Nawiewniki szczelinowe – wymagają wyfrezowania otworu w górnej części ramy okna. Dokładne położenie otworu zależy od materiału okna, a wymiary od konkretnego modelu nawiewnika. Jako że jest to metoda bardzo inwazyjna, powinien zająć się tym fachowiec.
- Nawiewniki montowane na ramie – w tym przypadku kanał przelotowy łączący czerpnię z regulatorem przebiega między nadprożem i górną krawędzią ramy okiennej. Dzięki temu nie dochodzi do ingerencji w konstrukcję okna. Taki nawiewnik można założyć nawet przy oknie uchylno-przesuwnym typu HS. Minusem tego rozwiązania jest to, że nawiewnik musi być założony w momencie wprawiania okna – nie da się zastosować tej metody montażu na oknie, które już znajduje się w ścianie.
Natomiast gdy chodzi o sposób sterowania, wybór jest znacznie większy:
Nawiewniki sterowane ręcznie
Najprostsze, najstarsze, najtańsze w zakupie – tak można je krótko podsumować. Są one wyposażone w pokrętło lub dźwignię (w starszych modelach) umożliwiające regulację stopnia otwarcia przesłony urządzenia. Trzeba jednak mieć świadomość, że ich eksploatacja może być bardzo uciążliwa – łatwo zapomnieć o przymknięciu nawiewnika, co może doprowadzić do wychłodzenia pomieszczenia. Zwłaszcza gdy wyjdzie się gdzieś na dłużej w sezonie grzewczym. Choćby z tego powodu zaczynają powoli znikać z rynku, wypierane przez znacznie wygodniejsze urządzenia automatyczne.
Nawiewniki automatyczne
W tej kategorii mamy do wyboru aż 4 opcje:
- Nawiewniki termostatyczne – wykorzystują bardzo prosty mechanizm sterujący reagujący na temperaturę na zewnątrz budynku. Owa prostota jest niestety również jego wadą – taki nawiewnik może być tylko w pełni otwarty lub całkowicie zamknięty. Temperaturą graniczną, przy której urządzenie się zamyka, jest 0°C. Z tego względu sięga się po takie nawiewniki stosunkowo rzadko.
- Nawiewniki higrosterowane – przepływ powietrza jest w nich regulowany na podstawie zmian poziomu wilgotności względnej powietrza w pomieszczeniu. Za jej pomiar odpowiada higrometr znajdujący się w regulatorze. Przeważająca część modeli higrosterowanych działa w zakresie 30-70% wilgotności powietrza, co odpowiada minimalnemu i maksymalnemu otwarciu urządzenia.
- Nawiewniki ciśnieniowe – ten typ nawiewników reaguje na zmiany prędkości napływu powietrza wywołane wahaniem różnicy ciśnienia między powietrzem wewnątrz i na zewnątrz. Mechanizm sterujący znajduje się tutaj w czerpni i przymyka urządzenie, gdy strumień powietrza przyspiesza i otwiera szerzej, gdy różnica ciśnień jest mniejsza. Wartą wspomnienia zaletą takiego rozwiązania jest znikoma zależność efektywności pracy od wysokości – różnice między parterem, a nawet kilkudziesięcioma piętrami jest pomijalnie mała. Jest to więc idealne rozwiązanie dla wysokich bloków mieszkalnych.
- Nawiewniki dwusystemowe – są to zaawansowane urządzenia, będące połączeniem higrosterowanego regulatora i ciśnieniowej czerpni. Dzięki temu łączą zalety obu typów i są znacznie bardziej funkcjonalne. Wiąże się to jednak ze zdecydowanie wyższą ceną takich nawiewników.
System wentylacyjny a nawiewniki w oknach – podsumowanie
Nawiewniki powietrza do montażu w oknach to urządzenia przeznaczone do budynków wyposażonych w wentylację grawitacyjną, mechaniczną wywiewną i hybrydową. Zapewniają regulowany dopływ powietrza, pozwalając tym samym zachować sprawność systemu wentylacyjnego – działają przez cały czas i nie wymagają żadnych źródeł zasilania. Nie stosuje się ich natomiast przy wentylacji mechanicznej nawiewnej i nawiewno-wywiewnej (zwłaszcza z odzyskiem ciepła) – ich funkcję pełnią tam już specjalne wentylatory. Nawiewniki do okien to tani sposób na zadbanie o właściwą efektywność wymiany powietrza i na to, by poprawić wentylację w pomieszczeniach, w których wymieniono stare okna. Urządzenia o dużej sprawności są nawet w stanie cofnąć efekty związane z długotrwale nieprawidłowo działającą wentylacją grawitacyjną (stale utrzymujące się nieprzyjemne zapachy, zbyt duża wilgotność w pomieszczeniach, chłodne powiewy z kratek wentylacyjnych itp.). W połączeniu z turbinami kominowymi sprawią, że intensywność wymiany powietrza będzie utrzymywać się na optymalnym poziomie, a działanie wentylacji grawitacyjnej pozostanie sprawne także w warunkach, które normalnie to uniemożliwiają.
