Fundamenty są jednym z najważniejszych elementów konstrukcyjnych budynku. One właśnie stanowią solidną podstawę, na której opiera się cała konstrukcja obiektu na ziemi. Budynek poprzez fundamenty przekazuje gruntowi wszystkie obciążenia. Ponadto odpowiada za jego stabilność i trwałość. Dlatego dobrze zaprojektowane, przeliczone i wykonane zapobiegają nierównomiernemu osiadaniu obiektu i pękaniu ścian.
Jakie są rodzaje fundamentów?
Wyróżniamy kilka rodzajów fundamentów. Fundamenty bezpośrednie:
- Ława + ściana
- płyta
- stopy
- skrzynie
- ruszty fundamentowe
A także posadowione pośrednio:
- słup
- pale
- studnie
Czym jest ława fundamentowa i jakie są jej rodzaje?
Najbardziej popularnymi rozwiązaniem przy budowie domków jednorodzinnych lub innych budynków są fundamenty bezpośrednie, m.in. ława- ściana. Ten rodzaj fundamentów składa się z wykonanych form drewnianych ( ławy), w które wkłada się zbrojenie. Zbrojenie składa się z prętów stalowych o średnicy ok. 12 mm. Ściany fundamentowe mogą być:
- wylane z litego betonu zbrojeniowego C12/15 lub C16/20. Tego typu ściany są bardzo wytrzymałe, przenoszą duże obciążenia i dobrze chronią przed przenikaniem wody.
- murowane bloczki betonowe. Fundamenty muruje się podobnie jak ściany zewnętrzne budynku. W tym wypadku nie potrzeba szalunków. Niemniej jednak ściana z bloczków jest mało odporna na działanie wody, niż monolityczna.
- pustaki zasypowe. Układa się pustaki, a potem wypełnia mieszanką betonową.
Płyta fundamentowa – jakie są jej zalety?
To alternatywa dla tradycyjnych pełnych fundamentów, która jest polecana przy niektórych warunkach gruntowych. Ten rodzaj fundamentów stosowany jest przy budowie domów energooszczędnych oraz o skomplikowanych kształtach. Płyty fundamentowe układa się przy niekorzystnych warunkach gruntowych, co prawda można je też zastosować tam, gdzie przewidziane są ławy. Płyta fundamentowa składa się z kilku warstw:
- podbudowy, która jest warstwą pospółki i piasku o grubości 15-30 cm. Umieszczona jest na drenażowej warstwie żwiru. Podbudowę starannie się zagęszcza.
- izolacja termiczna z twardego styropianu o grubości 15-30 cm
- żelbetowej płyty nośnej o grubości ok. 12-20 cm
Płyta wylewana jest z mieszanki betonowej zbrojeniowej C20/25. Pod płytę stosuje się zbrojenie, przy ścianach nośnych zbrojenie z prętów, a w pozostałych częściach zbrojenie rozproszone.
Płyty fundamentowe, pomimo że są nieco droższym rozwiązaniem od typowych ław, to jednak mają wiele zalet. Płyta fundamentowa nadaje się w każdych warunkach, czyli na gruntach niejednorodnych, o słabej nośności nasypowej i z wysokim poziomem wód gruntowych. W tym wypadku obciążenia rozkładają się na większą powierzchnię, co eliminuje osiadanie i pękanie ścian.
Przy budowie płyt fundamentowych prace trwają krócej, bo nie potrzeba układania desek szalunkowych.
Ocieplona płyta fundamentowa jest już gotową podłogą na gruncie. Może być również wykonana jako fundament grzewczy. W konstrukcje płyt zatapia się kanały powietrzne, które są zasilane z jednostki grzewczej. Można też umieścić w niej rury zasilane w ciepłą wodę, czyli ogrzewanie podłogowe.
Izolacje fundamentów – czy są niezbędne?
Fundamenty należy zabezpieczyć przed wodą gruntową i obłożyć izolacją termiczną. Izolację przed wodą gruntową układa się poziomo i pionowo. Pozioma izolacja zabezpiecza ściany parteru przed kapilarnym podciąganiem wody, zaś pionowa chroni fundamenty przed wodami opadowymi i gruntowymi.
Izolację poziomą układa się na wierzchu ław, mniej więcej 30 cm nad poziomem terenu. Wykonuje się ją z dwóch warstw foli hydroizolacyjnej lub papy asfaltowej. Izolacja wierzchnia jest łączona z izolacją przeciwwilgociową podłogi na gruncie.
Dla wykonania izolacji pionowej, mamy kilka wariantów. W najprostszym wariancie ściany fundamentu maluje się masą bitumiczna, którą mogą być: lepik, emulsja, masa asfaltowa. Tego typu izolacja nazywana jest izolacją lekką, stosowaną na gruntach przepuszczalnych, czyli piaskowych. Źródło wody gruntowej jest poniżej poziomu posadowienia. Na ścianach fundamentowych układa się jeszcze ocieplenie, które nie może wejść w reakcję z innymi zastosowanymi środkami.
W budynkach z podpiwniczeniem na gruntach nieprzepuszczalnych stosuje się izolację przeciw wodną typu średniego. Na ogół w takich warunkach woda okresowo może podchodzić powyżej poziomu posadowienia budynku. Fundamenty maluje się masą asfaltową kilkukrotnie, można zastosować też papę asfaltową oraz folię hydroizolacyjną w przynajmniej dwóch warstwach.
Mamy też izolację typu ciężkiego, stosowaną przy bardzo niesprzyjających warunkach, w domach z podpiwniczeniem. Projektowana jest ona indywidualnie, dość skomplikowana na etapie realizacji oraz bardzo droga. Z tego też względu na terenach podmokłych na ogół rezygnuje się z piwnic.
Ocieplenie budynku układa się na całej zewnętrznej powierzchni ścian fundamentowych. Materiał dociepleniowy musi być odporny na ściskanie i wilgoć. Na fundamenty stosuje się tzw. styropian fundamentowy lub polistyren ekstrudowany (XPS). Warstwa termoizolacji może być cieńsza od tej układanej na górze. Zazwyczaj ma grubość ok. 15 cm. Ocieplenie osłania się folią kubełkową.
Termoizolacja i izolacja wodna jest niezbędna w każdym rodzaju fundamentów.
Rodzaj fundamentów, które wybrać?
Rodzaj wybranych fundamentów w dużej mierze zależy od wielkości budynku, jego typu (projektu) i przeznaczenia, rodzaju gruntu oraz wód gruntowych. Dla budynków murowanych na ogół stosuje się fundamenty bezpośrednie, mogą to być ławy lub płyty fundamentowe. Rodzaj wybranego fundamentu zależy od typu podłoża i specyfiki samego budynku. W domach energooszczędnych na ogół stosuje się płyty fundamentowe. Płyty fundamentowe również można zastosować na niejednorodnych gruntach. Ławy mają zastosowanie na gruntach półprzepuszczalnych i gliniastych.
Przy budowie domków kanadyjskich ( szkieletowych) stosuje się fundamenty z bloczków betonowych lub pustaków. Tego typu konstrukcja jest zdecydowanie lżejsza od typowej konstrukcji murowanej.
