Fotowoltaika staje się coraz bardziej popularnym sposobem na pozyskiwanie energii elektrycznej w Polsce. Dzięki niej można obniżyć rachunki za prąd, a także przyczynić się do ochrony środowiska. Jednakże, wiele osób zastanawia się, czy można zainstalować panele fotowoltaiczne bez konieczności uzyskania pozwolenia na budowę. W Polsce, podobnie jak w wielu innych krajach, istnieją przepisy dotyczące budowy instalacji fotowoltaicznych, które należy przestrzegać. W naszym artykule przeanalizujemy, jak wygląda fotowoltaika bez pozwolenia w Polsce oraz jakie są konsekwencje takiego działania. Dowiesz się, czy możesz zainstalować panele fotowoltaiczne bez zgłoszenia i jakie kroki musisz podjąć, aby zgodnie z prawem wykorzystać energię słoneczną.
Instalacja fotowoltaiczna bez zgłoszenia – co mówią przepisy?
W Polsce każda instalacja fotowoltaiczna musi być zgłoszona do władz oraz uzyskać pozwolenie na budowę. Dotyczy to zarówno instalacji on-grid, czyli podłączonej do sieci elektroenergetycznej, jak i off-grid, czyli nie podłączonej do sieci. Zgodnie z obowiązującymi przepisami, instalacja fotowoltaiczna jest uznawana za budowę, a jej wykonanie wymaga spełnienia określonych warunków.
Zgodnie z ustawą prawa budowlanego, każda budowa lub roboty budowlane wymagają uzyskania pozwolenia na budowę. Po uzyskaniu pozwolenia, budowa musi być przeprowadzona zgodnie z projektem, zatwierdzonym przez władze. Dotyczy to również instalacji fotowoltaicznych, które są traktowane jako budowle i wymagają uzyskania pozwolenia na budowę.
Dodatkowo, zgodnie z Ustawą Prawa Energetycznego, instalacje fotowoltaiczne podłączone do sieci elektroenergetycznej, muszą być zgłaszane do władz odpowiedzialnych za energetykę. W przypadku instalacji off-grid, czyli niepodłączonych do sieci, zgłoszenie takie nie jest wymagane.
W przypadku instalacji fotowoltaicznych, istnieją również specjalne wymagania dotyczące bezpieczeństwa. Dotyczy to zarówno instalacji on-grid, jak i off-grid. Wymagane są specjalne zabezpieczenia przed porażeniem prądem, zabezpieczenia przeciwpożarowe oraz ochrona przed przepięciami.
W przypadku wykonania instalacji fotowoltaicznej bez wymaganego pozwolenia na budowę lub bez zgłoszenia do władz odpowiedzialnych za energetykę, grożą kary finansowe oraz obowiązek usunięcia instalacji. W przypadku braku spełnienia wymagań bezpieczeństwa, mogą wystąpić poważne zagrożenia dla życia i zdrowia osób korzystających z instalacji oraz osób trzecich.
Podsumowując, w Polsce instalacja fotowoltaiczna bez zgłoszenia i uzyskania pozwolenia na budowę w znaczącej większości przypadków jest niezgodna z przepisami prawa i grożą za to kary finansowe oraz obowiązek usunięcia instalacji. Dodatkowo, istnieją specjalne wymagania dotyczące bezpieczeństwa, które muszą być spełnione przy wykonaniu instalacji fotowoltaicznej, zarówno on-grid, jak i off-grid.
Instalacja fotowoltaiczna poniżej 50 kW
W Polsce instalacje fotowoltaiczne o mocy nieprzekraczającej 50 kW traktowane są jako małe źródła energii. Wymagają one uzyskania pozwolenia na budowę oraz zgłoszenia do władz odpowiedzialnych za energetykę.
W przypadku instalacji fotowoltaicznych o mocy do 10 kW, nie ma obowiązku uzyskiwania pozwolenia na budowę, ale konieczne jest zgłoszenie takiej instalacji do odpowiednich władz, które są odpowiedzialne za energetykę. W przypadku instalacji o mocy powyżej 10 kW, konieczne jest uzyskanie pozwolenia na budowę i zgłoszenie do władz energetycznych.
Właściciele małych instalacji fotowoltaicznych o mocy do 50 kW mają prawo do tzw. „taryfy prosumenckiej”. Oznacza to, że producent energii elektrycznej z takiej instalacji może korzystać z energii elektrycznej wyprodukowanej przez siebie do własnego użytku oraz sprzedawać nadwyżki wyprodukowanej energii elektrycznej do sieci. Cena za sprzedaną energię jest uzależniona od taryfy obowiązującej w danym okresie czasu i ustalana przez Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki.
Właściciele małych instalacji fotowoltaicznych są zwolnieni z opłat za przesył energii elektrycznej do sieci. Zgodnie z obowiązującymi przepisami, właściciele takich instalacji mają prawo do korzystania z sieci elektroenergetycznej bez ponoszenia kosztów za dostęp do niej.
Właściciele małych instalacji fotowoltaicznych są również zwolnieni z podatku od towarów i usług (VAT) od sprzedaży wyprodukowanej energii elektrycznej. Jednakże, aby skorzystać z tego zwolnienia, konieczne jest spełnienie określonych warunków określonych w przepisach.
Podsumowując, w Polsce małe instalacje fotowoltaiczne o mocy nieprzekraczającej 50 kW wymagają uzyskania pozwolenia na budowę oraz zgłoszenia do władz odpowiedzialnych za energetykę. Właściciele takich instalacji mają prawo do korzystania z taryfy prosumenckiej oraz są zwolnieni z opłat za przesył energii elektrycznej do sieci. Dodatkowo, są również zwolnieni z podatku VAT od sprzedaży wyprodukowanej energii elektrycznej, jeśli spełniają określone warunki.
Fotowoltaika bez pozwolenia – czy i kiedy jest możliwa?
W Polsce budowa instalacji fotowoltaicznych wymaga uzyskania pozwolenia na budowę oraz zgłoszenia do odpowiednich władz. Niemniej jednak, istnieją sytuacje, kiedy instalacja fotowoltaiczna może być wykonana bez konieczności uzyskiwania pozwolenia na budowę lub zgłaszania jej do władz odpowiedzialnych za energetykę.
Jednym z przykładów takiej sytuacji jest instalacja fotowoltaiczna o mocy nieprzekraczającej 1 kW, która jest wykonywana na budynkach jednorodzinnych lub innych obiektach budowlanych o powierzchni zabudowy do 35 m2. W takiej sytuacji nie jest wymagane uzyskanie pozwolenia na budowę ani zgłoszenie do władz energetycznych.
Kolejnym przypadkiem, w którym możliwa jest budowa instalacji fotowoltaicznej bez uzyskania pozwolenia na budowę i zgłoszenia do władz, jest sytuacja, gdy instalacja jest tymczasowa i ma służyć do celów naukowych, badawczych lub edukacyjnych. W takim przypadku, czas trwania takiej instalacji nie może przekraczać 2 lat.
Możliwe jest również wykonanie instalacji fotowoltaicznej bez konieczności uzyskiwania pozwolenia na budowę lub zgłoszenia do władz, jeśli instalacja jest zlokalizowana na prywatnej działce i jest przeznaczona wyłącznie do celów prywatnych, a wyprodukowana energia jest wykorzystywana tylko przez właściciela nieruchomości. W takim przypadku, nie jest konieczne uzyskanie pozwolenia na budowę ani zgłoszenie instalacji do władz energetycznych.
Warto jednak pamiętać, że wykonanie instalacji fotowoltaicznej bez uzyskania pozwolenia na budowę lub zgłoszenia do władz energetycznych może skutkować konsekwencjami prawno-administracyjnymi, w tym na przykład nałożeniem kar finansowych. Dlatego też, przed przystąpieniem do budowy instalacji fotowoltaicznej, należy dokładnie zapoznać się z obowiązującymi przepisami prawa i zasięgnąć porady specjalisty. Fachowa porada to prosty sposób na to by zminimalizować ryzyko a jednocześnie zyskać pewność, że nasza instalacja spełni wszystkie nasze potrzeby.
Legalność rozwiązań i ewentualne kary
W Polsce istnieją przepisy regulujące instalację fotowoltaiki, które nakładają na właścicieli obowiązek przestrzegania określonych zasad i uzyskania odpowiednich zezwoleń. Niezastosowanie się do tych przepisów może skutkować konsekwencjami prawnymi i finansowymi. Przekonało się o tym już wiele osób, które próbowały zainstalować fotowoltaikę na własną rękę.
W przypadku instalacji fotowoltaicznej bez wymaganych zgłoszeń i pozwoleń, właściciel naraża się na sankcje administracyjne, takie jak nałożenie grzywny lub nakazanie usunięcia nielegalnie zamontowanej instalacji. Dodatkowo, nielegalna instalacja może prowadzić do konfliktów z sąsiadami, którzy mogą zgłaszać swoje obawy wobec nieznanych źródeł hałasu lub zagrożeń dla bezpieczeństwa.
W przypadku braku zgłoszenia do dystrybutora energii, właściciel może być obciążony opłatami za nielegalne korzystanie z sieci, a w przypadku szkody wynikającej z niebezpiecznej instalacji, może ponosić odpowiedzialność cywilną.
Właściciel nielegalnej instalacji fotowoltaicznej naraża się również na kary za naruszenie przepisów podatkowych, np. niepłacenie podatku VAT od sprzedanej energii lub niewłaściwe rozliczanie kosztów związanych z montażem i eksploatacją instalacji.
W przypadku prowadzenia działalności gospodarczej w zakresie instalacji fotowoltaicznych, konieczne jest uzyskanie stosownych zezwoleń i licencji. Niezastosowanie się do tych przepisów grozi karą finansową, zawieszeniem działalności lub nawet odebraniem zezwolenia.
Instalacja fotowoltaiczna bez wymaganego zgłoszenia i pozwolenia może być dobrym wyborem tylko w nielicznych sytuacjach, takich jak:
- Instalacja na prywatnej posesji – jeśli instalacja jest montowana na prywatnej posesji i nie jest widoczna z drogi publicznej, wówczas nie ma wymogu uzyskania pozwolenia i zgłoszenia.
- Małe instalacje – jeśli moc instalacji jest mniejsza niż 1 kW, wówczas nie wymaga ona uzyskania pozwolenia i zgłoszenia.
- Instalacja off-grid – jeśli instalacja fotowoltaiczna jest wykorzystywana do zasilania urządzeń bezpośrednio w instalacji off-grid (bez podłączenia do sieci), nie jest wymagane uzyskanie pozwolenia i zgłoszenia.
W pozostałych przypadkach, w celu uniknięcia ryzyka kar finansowych i problemów z prawem, zawsze zaleca się uzyskanie wymaganych pozwoleń i zgłoszeń oraz dokonanie legalnej instalacji fotowoltaicznej.
Podsumowując, instalacja fotowoltaiczna bez wymaganych zgłoszeń i pozwoleń jest nielegalna i naraża właściciela na konsekwencje prawnie i finansowe. W celu uniknięcia tych konsekwencji zaleca się dokładne zapoznanie się z obowiązującymi przepisami oraz skorzystanie z pomocy specjalisty w celu uzyskania stosownych zezwoleń i wykonania legalnej instalacji. Musimy oczywiście pamiętać, że od ogólnych zasad i przepisów prawnych istnieją wyjątki, o których napisaliśmy powyżej, niemniej jednak w znaczącej większości przypadków – dotyczących zarówno firm jak i gospodarstw prywatnych w przypadku instalacji fotowoltaicznej niezbędne będzie dopełnienie odpowiednich formalności.
