Rozwój i wzrost drzew i krzewów owocowych jest istotną sprawą dla każdego ogrodnika, ponieważ prawidłowa ich pielęgnacja daje dojrzałe i obfite plony. Dlatego regularnie podlewamy je i zasilamy nawozem, a także właściwie kształtujemy. Okresowe cięcie drzew i krzewów gwarantuje obfite owocowanie, o ile jest ono prawidłowo przeprowadzone, czyli w odpowiedni sposób i we właściwym czasie dla danego gatunku. Zatem jak przycinać drzewa i krzewy owocowe.
Od kiedy można przycinać drzewa owocowe?
Przycinanie gałęzi drzew owocowych dla każdy gatunku uwarunkowane jest okresem jego wegetacji. Każde z nich ma swój indywidualny czas na cięcie I tak:
- Grusze, jabłonie, śliwy przycinamy pod koniec lutego, początek marca.
- Nektarynki, brzoskwinie przycinamy kiedy jest już ciepło, a na gałęziach pojawią się pąki.
- Czereśnie, wiśnie i morele przycinamy zaraz po zbiorach, z tego względu, że w tym czasie najmniej narażone są zainfekowanie ran rakiem bakteryjnym.
Niemnie jednak w trakcie sezonu wegetatywnego, czyli od wiosny do jesieni możemy wykonywać tzw. cięcia sanitarne.
Przycinanie drzew owocowych na wiosnę
Przycinanie drzew owocowych polega na uregulowaniu kształtu korony, wycinaniu pędów naruszających bryłę drzewa oraz tych rosnących pionowo tzw. wilków. Wycinamy także zbędne jednoroczne przyrosty oraz prześwietlamy zbyt zagęszczone fragmenty drzewa.
Przycinamy gałęzie drzew owocowych, które rosną do dołu, do środka lub się krzyżują. Celem takiego cięcia jest uzyskanie pożądanego kształtu korony oraz doświetlenie każdej strony drzewa. Cięcia należy wykonywać 3-4 mm powyżej pąka, który jest zwrócony w wybranym przez nas kierunku.
Jak przycinamy krzewy owocowe?
Krzewy owocowe przycinamy wiosną i jesienią w cyklu mniej więcej dwuletnim. Na ogół większość krzewów potrzebuje tego czasu na rozwinięcie młodych pędów i wydanie owoców. Co prawda każdy gatunek wymaga innego podejścia pielęgnacyjnego i zależy od tego, na jakich pędach roślina owocuje. I tak np.:
- Porzeczka biała i czerwona oraz agrest owocuje na krótkopędach, które wyrastają z gałązek mających 2-4 lat. W tym wypadku należy pozwolić roślinom wyprowadzić kilkuletnie pędy i dopiero przycinać, aby wydały dużo krótkopędów.
- Czarna porzeczka owocuje na pędach jednorocznych i dwuletnich. Ten gatunek wymaga nieustannego odmładzania, czyli przycinania.
- Krzew Aronii owocuje zarówno na pędach jednorocznych, jak i na gałęziach od 3 do 5-letnich z krótkopędami. Tniemy je zarówno wiosną oraz jesienią.
- Maliny owocują na dwuletnich pędach, z tego też względu prowadzimy je w dwuletnim cyklu. Po posadzeniu wiosną przycinamy pędy przy ziemi, dzięki temu wyrosną młode gałązki, które zaowocują w następnym roku. Po zbiorze owoców wycinamy pędy owocujące, a zostawiamy młode, które wydadzą plony w przyszłym roku.
Rodzaje cięć
Wyróżniamy kilka rodzajów cięć drzew i krzewów owocowych, które wykonujemy raz w roku np. na wiosnę, kilka razy w sezonie lub co parę lat.
Cięcie odmładzające
Wykonywane jest u drzew i krzewów już dość starych. Należy przeprowadzać go w okresie spoczynku lub u gatunków pestkowych zaraz po zbiorach. To dość mocny rodzaj cięcia i wykonujemy go na raty przez kolejne 2-3 lata. Polega na przycięciu najstarszych gałęzi i konarów oraz tych bardzo rozgałęzionych. Prawidłowo przeprowadzany zabieg pozwala na odmłodzenie roślin i pobudza jej intensywny wzrost.
Cięcie formujące
W większości przypadków przeprowadza się je na wiosnę. Sama technika zależy od gatunku rośliny, rodzaju podkładki, na jakiej roślina rośnie oraz naszych własnych preferencji. Na ogół zabieg wykonywany jest tak, aby uzyskać pokrój z rozłożystą i niską koroną. Przycięcia dokonuje się co 1-2 lata, od momentu wejścia rośliny w okres owocowania.
Przy cięciu formującym prócz eliminacji zbędnych pędów, wykonuje się tzw. zabieg przyginania gałęzi. Proces ten ma na celu nadania im, jak najbardziej poziomego położenia względem ziemi. Wykonuje się to na kilka sposobów, np. przywiązuje się pędy do pnia, zawiesza ciężarki lub klamerki. Optymalnie wyglądająca korona stanowi 2/3 wysokości drzewa.
Cięcie sanitarne
Wykonywane jest w razie tzw. potrzeby. Na ogół gdy drzewa lub krzewy porażone są chorobami, lub pasożytami np. zgnilizny, huby, czy raka. Takie cięcie jest również konieczne przy tzw. zdarzeniach losowych, czyli uszkodzenie konarów przez silny wiatr lub zniszczenie ich przez mróz. Wtedy usuwamy wszystkie gałęzie suche, martwe, uszkodzone, słabe i porażone przez choroby.
Cięcie prześwietlające
Ten zabieg wykonuje się w okresie zimowo-wiosennym lub latem. To jest rodzaj cięcia sanitarnego, polegającego na przerzedzeniu korony drzewa, aby dopuścić do niej więcej światła. Ma również charakter sanitarny, ponieważ w pierwszej kolejności usuwa się wszystkie obumarłe, chore, uszkodzone i słabe pędy rośliny.
Cięcie korygujące
Ten zabieg wykonuje się na starszych drzewach i krzewach, które do tej pory były niewłaściwie pielęgnowane (przycinanie). W trakcie tego procesu usuwa się gałęzie rosnące krzywo, czyli wybujałe, skierowane do wnętrza korony i się krzyżujące.
Na co zwrócić uwagę podczas zabiegu cięcia drzewek i drzewów owocowych?
Nieprawidłowo przycięte drzewo lub krzew mogą słabo owocować, częściej są atakowane przez szkodniki i choroby, a w konsekwencji mogą zdziczeć. Dlatego podczas przycinania roślin warto zwrócić uwagę na pewne kwestie:
- Silne cięcie roślin. Jednorazowe usuniecie zbyt dużej ilości gałęzi i pędów jest niekorzystne dla rośliny. Taki zabieg należy rozłożyć na kilka sezonów, bo w innym razie roślina będzie rozrastała się w sposób niekontrolowany, a przy okazji będzie bardziej podatna na mróz i choroby.
- Do cięcia używamy odpowiednich narzędzi. Dlatego robiąc zakupy w sklepie ogrodniczym, zwróćmy uwagę, do jakiego rodzaju gałęzi i pędów dany sekator się nadaje oraz na jakie wymiary średnic pędów jest on przeznaczony. Nie należy ucinać konarów nieostrym narzędziem, bo tylko spowodujemy większe rany kory i drewna, co może skutkować chorobą drzewa. Po każdym cięciu przecieramy narzędzie spirytusem.
- Przycinanie zbyt blisko pąka. Gałęzi nie wolno przycinać przy samym pąku, czyli miejscu wystawania ponad płaszczyznę cięcia. Rozwijający się z niego pęd będzie słaby i podatny na uszkodzenia.
- Pielęgnacja miejsc przyciętych. Miejsca po przycięciu konarów i grubszych gałęzi należy posmarować odpowiednim preparatem. W tym celu możemy użyć maści ogrodniczej, Funaben, lub preparatu sztuczna kora. Dzięki temu przyspieszymy gojenie się rany i zmniejszymy ryzyko chorób grzybowych oraz bakteryjnych.
