Naturalny i organiczny nawóz dla roślin nie musi nas wiele kosztować. Zagospodarowanie roślinnych resztek może nie być dla nas problemem. Wystarczy połączyć zdrowe i naturalne odżywianie się warzywami w naszym ogrodzie z organiczną utylizacji bio resztek w naszym domu. A więc stworzenie kompostownika i regularne jego zasilanie.
Dlaczego warto mieć kompostownik w ogrodzie?
Przydomowy kompostownik to idealny sposób na zagospodarowanie odpadów bio w naszym ogrodzie i domu. Zgodnie z obecną ustawą o segregacji śmieci, resztki bio muszą być segregowane w osobne miejsce i osobno oddawane do utylizacji. Zatem, zamiast oddawać do zakładu utylizacyjnego, możemy je zbierać i w drodze naturalnej fermentacji, tworzyć własny nawóz do roślin. Przy tym mieć mniejsza rachunki za wywóz śmieci z naszej posesji. Ten fakt sprzyja proekologicznemu działaniu, jakim jest budowa własnego kompostownika.
Kompostownik to miejsce, gdzie zagospodarujesz resztki roślinne, które zostaną przetworzony w wartościowy nawóz dla roślin. Nawóz kompostowy to idealny i najlepszy dla naszych warzyw zastrzyk składników odżywczych. Zawiera on wszystkie potrzebne i łatwo przyswajane dla roślin substancje odżywcze i pierwiastki. Poprawia strukturę gleby, gdyż ziemia zasilana kompostem ma dużo próchnicy, tzn. jest pulchna, przewiewna, a zarazem wilgotna. Próchnica dobrze zatrzymuje wodę dla roślin. Zawarte w glebie substancje odżywcze są stopniowo i długo uwalniane dla roślin, a co za tym idzie, wystarczy raz nawieść ziemię i mieć spokój przez cały sezon wegetatywny.
Kompost zwiększa zdrowotność podłoża, pobudzając rozwój pożytecznych organizmów glebowych. Mają one wpływ na równowagę biologiczną ekosystemu ogrodowego. Do ich zadań należy rozkładanie toksyn, pochodzących ze środków chemicznych ochrony roślin, eliminację bakterii i grzybów, wywołujących choroby roślin.
Kompostem nie można przenawozić roślin, co przemawia za tym, aby go stosować szczególnie przez działkowców amatorów, którzy nie mają wprawy w dozowaniu innych nawozów i odżywek dla roślin. Naturalny nawóz nie zawiera żadnych pestycydów i innych związków chemicznych, które są szkodliwe dla zdrowia człowieka. Zatem, jeśli chcesz mieć zdrowe, bujne i odporne na choroby warzywa i owoce, zamiast sztucznych odżywek dla roślin, stosuj nawóz kompostowy.
Gdzie postawić kompostownik?
Kompostownik należy postawić w miejscu osłoniętym od wiatru i mocnego słońca. Najlepiej tam, gdzie będzie lekko zacieniony, całkowity cień też nie jest wskazany, ponieważ biomasa potrzebuje się nagrzewać od słońca. Dzięki temu rozkładające się resztki organiczne nie będą nadmiernie przesychały, a będą miały zapewnioną optymalną wilgotność i temperaturę, sprzyjającą procesowi fermentacji.
Miejsce na kompostownik nie może być w dole, czy w kotlinie, gdzie mamy do czynienia z terenem podmokłym, ponieważ nadmiar wilgoci może spowodować gnicie materiału. Tym bardziej że w trakcie długotrwałej suszy, biomasa w kompostowniku wymaga podlewania, aby nie przyschła. Jeżeli zależy nam na naturalnym ułożeniu pryzmy kompostowej, to podłoże pod nią nie może być nieprzepuszczalne.
Pojemniki do kompostowania masy organicznej stawia się bezpośrednio na ziemi bez jej izolacji, co wymaga przygotowania odpowiedniego podłoża pod kompostownik. Grunt pod kompostownikiem musi być odpowiednio przepuszczalny, aby nawet w trakcie obfitych opadów, woda była swobodnie odprowadzana do ziemi i nie stała w rozkładającej się materii. Zatem należy glebę piaszczystą zmieszać z gliną, zaś nieprzepuszczalną torfem lub piaskiem. Jeżeli miejsce na kompostownik jest porośnięte trawą, to należy ją stamtąd usunąć.
Kompostownik nie jest elementem dekoracyjnym ogrodu. Z tego też względu miejsce na jego postawienie powinno być gdzieś w tylnych częściach ogrodu, gdzie nie będzie zwracała na siebie uwagi. Niektórzy montują go pod np. owocowymi krzakami.
Zgodnie z rozporządzeniem ministra infrastruktury z 12.04.2002, w sprawie technicznych warunków zabudowy i usytuowania budynków Dz.U. nr 75, poz. 690 z późniejszymi zmianami, kompostownik zdefiniowany jest jako urządzenie sanitarno-gospodarcze. Zgodnie z tą ustawą:
- kompostowniki o wielkości do 10 m3 powinien być umiejscowiony co najmniej 5 m od zabudowań mieszkalnych i co najmniej 2 m od granicy działki.
- kompostownik o pojemności powyżej 10 m3 powinien być umiejscowiony co najmniej 30 m od budynków mieszkalnych i 7,5 m od granicy działki.
Należy przy tym pamiętać, żeby tak go ustawić, aby sąsiad nie skarżył się na nieprzyjemny i uciążliwy zapach, wydobywający się z naszego kompostownika. Zatem decyzja o miejscu postawienia kompostownika musi być dogłębnie przemyślana, a czasem nawet przedyskutowana z sąsiadem.
Jak zbudować własny kompostownik?
Na rynku możemy dostać gotowe już składane pojemniki na kompost z tworzywa sztucznego. Gotowe kompostowniki są łatwe w montażu i mają wszystkie niezbędne otwory wentylacyjne i wyjścia, potrzebne do odpowiedniej przemiany materii organicznej. Koszt takiego pojemnika wynosi około 100 -150 zł. Zatem jak nie masz pomysłu i odpowiedniego surowca na zbudowanie własnego pojemnika na kompost, to zakup już gotowego jest dla ciebie idealnym rozwiązaniem.
Niemniej jednak gdy gospodarujesz w swoim ogrodzie paroma deskami z odzysku, to możesz wykonać go samodzielnie. To rozwiązanie nie będzie cię nic kosztowało. Do budowy własnego drewnianego kompostownika będziesz potrzebował:
- desek np. z palet z odzysku
- 4 paliki o długości co najmniej 1,2 m
- siatka
- folia perforowana
- gwoździe, młotek i zszywacz.
Wykonanie kompostownika
Krok 1
Na wybranym miejscu pod kompostownik zaznacz na ziemi jego krawędzie. Miejsce powinno być odsunięte od centralnej części ogrodu i z dala od dzieci. Warto zabezpieczyć go przed dziećmi. Zwróć uwagę, czy pojemnik nie będzie stał w zagłębieniu, co może powodować, że rozkładająca się materia będzie narażona na zalanie, czego byśmy sobie nie życzyli.
Krok 2
W wyznaczonym miejscu, na rogach przyszłego kompostownika wkop paliki.
Krok 3
Jeżeli na budowę kompostownika przeznaczyłeś stare deski np. ze skrzynek ogrodowych, ławek itp., to najpierw oczyść je z lakieru i resztek farby. Należy je przeszlifować, a następnie zaimpregnować. W tym celu stosujemy impregnat ochronno-dekoracyjny lub naturalny z pokostu lnianego. Takie zabiegi wzmocnią strukturę drewna, zabezpieczą ją przed wilgocią, a co za tym idzie, nasz kompostownik będzie dłużej służył i lepiej się prezentował.
Krok 4
Przytnij deski na taką długość, aby sięgały od jednego do drogiego palika. Następnie obuduj ścianki kompostownika, mocując deski do palików gwoździami. Między deskami pozostaw odstęp kilku centymetrów. Szpary między deskami pozwolą swobodnie oddychać kompostowi. Przednią ścianę kompostownika na początku najlepiej pozostawić nieco niższą, a czasem się ja rozbuduje. Dzięki temu dostęp do niego będzie ułatwiony.
Krok 5
Kiedy ściany kompostownika mamy już postawione, to czas na przyczepienie siatki i folii perforowanej za pomocą zszywaczy. W tym wypadku upewnij się, że na całej wysokości nasz pojemnik kompostowy posiada otwory, przez które będzie docierało powietrze. Wykładanie kompostownika folią perforowaną nie jest konieczne, ale to rozwiązanie pozwoli na utrzymanie wewnątrz ciepła, co skróci czas wytwarzania gotowego nawozu.
Krok 6
Gdy masz już postawiony kompostownik, to na jego dnie wyłóż warstwę drenażu, którą mogą być np. gałęzie średniej grubości przyniesione z ogrodu. Na to nałóż warstwę torfu albo starego kompostu, który będzie chłonąć wilgoć. Dopiero wtedy możesz składać rośliny odpadowe i odpady organiczne w swoim kompostowniku.
Kompostownik buduje się kiedy na zewnątrz są temperatury dodatnie. Najlepszym okresem jest jesień, kiedy mamy sporo resztek organicznych, ale też można go zbudować wiosną czy latem.
Jak układać kompost?
Dobrze wykonany kompostownik będzie miał za zadanie przewietrzanie materiału do przerobienia, odprowadzenie nadmiaru wody, przy zachowaniu optymalnych warunków wilgotnościowych i utrzymaniu prawidłowej temperatury rozkładu. Należy pamiętać, że sam pojemnik, czy skrzynka kompostowa musi być tak skonstruowana, aby był do niej łatwy dostęp, a przy okazji też dostęp do samego przetworzonego już nawozu.
Ważnym elementem prawidłowego kompostowania jest odpowiednie układanie materii organicznej w zbiorniku kompostowym. Jeżeli mamy ułożoną warstwę drenującą i pochłaniając wilgoć, to czas już na resztki organiczne. Warstwy organiczne układamy w miarę dowolnie, ale przekładamy je ziemią, żeby łatwiej wchłaniała się woda.
Niektórzy przekładają rozkładającą się materię mieloną kredą lub dolomitem mniej więcej 2 kg na 1 m2. W przypadku odpadów jesiennych zasila się je w azot, dodając trochę saletry amonowej. Kompost powinien przez cały czas być lekko wilgotny. W czasie suszy go podlewamy, ale też nie przesadzamy. Nadmierne ilości wody mogą prowadzić do rozwoju procesów gnilnych. Z tego tez względu przy długo trwających opadach należy kompostownik przykryć np. słomą bądź liśćmi. Najlepiej dla zapewnienia odpowiedniej wilgoci i temperatury warto przykryć kompostownik od góry specjalnie zrobioną pokrywą.
Jeżeli kompostownik jest bez pokrywy, to może mieć maksymalnie 1,5 m wysokości, a po osiągnięciu tego rozmiaru, okrywa się go torfem lub ziemią ogrodową. Na wierzchu tak zasypanego kompostownika robi się zagłębienie, żeby tlen i woda opadowa miały swobodny dostęp do warstw położonych głębiej.
Procesy przetworzenia materii organicznej możemy przyśpieszyć, dodając do niej składników aktywizujących. Aktywizatorami kompostu mogą być: młode chwasty (bez nasion), mniszek lekarski, pokrzywy lub rumianek pospolity. Dorzuca się je do kompostownika lub przyrządza się z nich specjalne wywary i dolewa do całości.
Co nadaje się do kompostu?
Do kompostu nadają się wszelkiego rodzaju materia organiczna z ogrodu, czyli gałęzie, skoszona trawa, zebrane liście na jesieni, chwasty, resztki warzyw i owoców. Na kompost też dajemy bio śmieci z domu, takie jak: skorupki jajek, obierki i skórki po owocach i warzywach, zgniłe i popsute owoce i warzywa itp. Jeżeli zależy ci, aby szybko wykorzystać kompost, w miarę możliwości wszystko rozdrabniaj.
Na kompost nie nadają się: resztki mięsa i ryb, duże kawałki drewna, zadrukowany papier, przedmioty metalowe, plastik i szkło.
Do czego mogę wykorzystać kompost?
Nawozu kompostowego można dodawać właściwie do wszystkich roślin w ogrodzie, zarówno tych jednorocznych, jak i wieloletnich oraz bylin. Zatem możesz nim zasilać grządki owocowo-warzywne, drzewa w sadzie, a także samą trawę.
