Hortensje to popularne kwiaty w naszych ogrodach. Ze względu do piękne i bujne kwiatostany są jednymi z najczęściej wybieranych krzewów ozdobnych do przydomowych ogrodów, parków, skwerów i nie tylko. Przy czym uprawianych jest kilka gatunków hortensji, które różnią się pokrojem kwiatów, ich kolorystyką, ale i też wymaganiami. Dlatego, aby cieszyć się urodą tych krzewów w naszym ogrodzie, musimy wiedzieć jak o nie zadbać. Podpowiemy, jak i kiedy najlepiej sadzić i przesadzać hortensje, tak aby dobrze się przyjęły i pięknie kwitły.
Gatunki hortensji
Hortensja ogrodowa (Hydrangea macrophylla) uprawiania jest w Japonii od stuleci. Ze względu na piękno i oryginalny wygląd tego krzewu, przez długi okres czasu jej kontakt ze światem zewnętrznym był mocno utrudniony. W XVI wieku ówczesny władca Japonii zabronił ją wywozić poza kraj kwitnącej wiśni.
Dlatego pierwsze wzmianki o tych pięknych kwiatach mamy dopiero w XVIII wieku, kiedy to do Europy sprowadził krzew lekarz Carl Thunberg. Obecnie hortensja ogrodowa obejmuje wiele krzyżówek z hortensją kosmatą, tworząc około 70 odmian tych krzewów. Najbardziej popularne gatunki w naszych ogrodach to:
- Hydragena macrophylla var. Macrophylla- to najbardziej popularna odmiana hortensji, charakteryzująca się kulistym kwiatostanem, złożonym tylko z kwiatów płonnych. Dorasta ona do 1,5 metra wysokości i kwitnie od czerwca do sierpnia.
- Hydragena macrophylla var.mormalis- to kolejna znana hodowlana wersja hortensji. Kwiatostan składa się z centrum kwiatów płodnych, otoczonych barwnymi kwiatami płonnymi. Ta roślina dziko rośnie na wyspach Kiusiu i Honsiu. Kwiaty koloru jasnoniebieskiego, jasnoliliowego lub białe.
- Hydragena macrophylla var.megacarpa- krzew o wysokości 1-1,5 metra z długimi liśćmi (ok. 10-17 cm). Kwiaty w jasnych niebieskofioletowych lub jasnoczerwonych barwach.
- Hydragena macrophylla var.acuminata- pochodzi z wilgotnych dolin i lasów i dorasta do 1,5 metra. Charakteryzuje się białoliliowymi kwiatami na długich ogonkach, rozwijających się od czerwca do sierpnia.
- Hydragena macrophylla var.thunbergii- wyglądem przypomina odmianę acuminata, ale jest to niższy krzew, bo dorasta do niespełna 1 metra. Charakteryzuje się czerwonawym zabarwieniem liści o długości od 5 do 10 cm. Po ususzeniu liście są słodkie i nadają się jako wywar herbaciany lub słodzik.
- Hydragena macrophylla var. Oamacha- charakteryzuje się grubymi pędami i jest większa niż odmiana thunberg, kwiaty niebieskoliliowe. Jej liście po ususzeniu mogą być stosowane jako herbata, zioło lecznicze lub słodzik.
- Hydragena macrophylla var. Amagiana- przypomina odmianę acuminatę, ale liście są lancetowate i długości do 10 cm. Kwiaty koloru czysto białego. Liście po ususzeniu są stosowane jako herbata, słodzik lub zioło lecznicze.
Kiedy przesadzać hortensje? Rodzaje hortensji i czas ich przesadzania
Większość odmian hortensji doskonale przystosowała się do warunków klimatycznych panujących w naszym kraju. Z tego też względu mają one podobne wymagania co do okresu przesadzania, odpowiedniego stanowiska i gleby.
Najlepszą porą na przesadzanie hortensji jest wczesna wiosna (marzec lub kwiecień). Wtedy rośliny mają dostatecznie dużo czasu, aby zaaklimatyzować się w nowym miejscu przed zimą.
Krzewy hortensji możemy również sadzić i przesadzać wczesną jesienią, czyli koło września lub na początku października. W tym wypadku trzeba je solidnie ochronić przed chłodem i przymrozkami. Nawet gatunki mrozoodporne mogą mieć problemy z przetrwaniem zimy, po posadzeniu ich jesienią.
Jak przesadzać hortensje?
Hortensje lubią miejsca zaciszne i półcieniste. Ziemia żyzna ogrodowa, głęboko uprawiona i lekko wilgotna o pH między 5 a 8. Zatem sadzenie hortensji do gruntu wymaga odpowiedniego stanowiska w ogrodzie oraz zaopatrzenia go w ziemię ogrodową do hortensji, dostępną w specjalistycznych sklepach ogrodniczych. Zamiast specjalnej ziemi może być ziemia uniwersalna z torfem.
Na stanowisku wykopujemy dołek dwukrotnie szerszy i głębszy niż bryła korzeniowa rośliny, przeznaczonej do sadzenia. Dno wykładamy mieszankę ziemi z kwaśnym torfem lub podłożem do hortensji. Umieszczamy w nim roślinę na głębokości, na jakiej rosła dotychczas w donicy.
Gdy okaże się, że po wyjęciu z doniczki bryła korzeniowa jest za bardzo zbita, to należy ją delikatnie rozluźnić palcami przed posadzeniem. W ten sposób ułatwimy roślinie wytworzenie nowych korzeni. Przed sadzenie warto roślinę dobrze nawodnić.
Po wsadzeniu rośliny, dołek uzupełniamy do połowy i obficie ja podlewamy. Po podlaniu i wsiąknięciu wody wsypujemy resztę ziemi do poziomu gruntu. Po posadzeniu podłoże delikatnie ugniatamy, tworząc lekkie zagłębienie, które pozwali gromadzić wody wokół rośliny. Na koniec można wyściółkować np. korą sosnową.
Hortensje można również uprawiać w doniczkach z żyzną ziemią. Doniczki ustawiamy w jasnych i półcienistych miejscach. Na zimę doniczki przenosimy do cieplejszych pomieszczeń. Przeprowadzkę roślin z pomieszczenia na ogród należy wykonywać ostrożnie. W tym wypadku należy poczekać, aż temperatury na zewnątrz się ustabilizują. Hortensje w doniczkach są wrażliwe na wiosenne przymrozki.
Nawożenie hortensji
Hortensje po posadzeniu w niezbyt żyznej ziemi należy nawozić. Nawożenie krzewów jest wymagane od początku sezonu wegetacyjnego do końca sierpnia. W ten sposób młode pędy zdążą zdrewnieć. Rośliny nawozimy nawozem wieloskładnikowym z przewagą azotu i niewielkim udziałem fosforu.
Gdy gleba zawiera fosfor, to warto stosować nawozy be fosforu. Rośliny rosnące w żyznej i bogatej w składniki odżywcze ziemi, nie wymagają nawożenia. W odżywianiu tych roślin doskonale też się sprawdzają nawozy naturalne na bazie suszonego obornika lub kompostu. Tymi nawozami nie możemy przenawozić roślin.
Jak przycinać hortensje?
Krzewy hortensji sadzone jesienią zwykle się nie przycina. Natomiast rośliny sadzone wiosną wymagają przycięcia. Zabiegi przycinania dostosowujemy do wymagań danego gatunku, ponieważ różne odmiany kwitną w innych okresach czasu i przez nieodpowiednie cięcie, możemy pozbawić je kwiatostanów.
Hortensja ogrodowa, piłkowana, kosmata i dębolistna kwitną na pędach ubiegłorocznych. Z tego też względu wymagają na wiosnę bardzo delikatnego cięcia nad ostatnią wykształconą para pąków, czyli ścięcie zeszłorocznych kwiatostanów. Usuwamy również uszkodzone i chore pędy. Przy silniejszym cięciu nadamy roślinie gęstszy pokrój, ale na kwiaty poczekamy do następnego roku.
Hortensje bukietowe i krzewiaste, tworzące pąki na pędach wyrosłych w danym roku (tegoroczne), po wiosennym sadzeniu pędy skracamy o 1/3 ich długości, a starsze i grubsze o 2/3. W ten sposób wytworzą więcej nowych pędów kwiatowych i wydadzą więcej kwiatów.
Niemieckie stowarzyszenie ogrodnicze nie zaleca usuwania przekwitłych kwiatostanów hortensji nożyczkami lub nożem. Według obserwacji stowarzyszenia, roślina wytwarza nowe pąki, gdy zwiędłe kwiaty obłamywane są ręcznie. Zatem chwytamy placami kwiatostan powyżej nasady i ostrożnie łamiemy w bok.
Co warto wiedzieć o hortensji?
Hortensja ogrodowa zachowuje się niczym kameleon. Zmienia barwy w zależności od odczynu gleby i zawartości w niej żelaza i glinu. Roślina kwitnie na różowo przy pH 7, natomiast niebieskie kwiaty uzyskamy przy pH 5. Ten fakt można wykorzystać (poprzez zmianę składu i odczynu gleby) do sterowania kolorami kwiatów hortensji w sposób płynny. Oczywiście nie należy zmieniać jej ekstremalnie warunków glebowych, bo uzyskamy efekt odmienny od zamierzonego. Najlepiej takie eksperymenty prowadzić na hortensjach hodowanych w doniczkach.
