Dlaczego kable elektryczne są kolorowe? Czy kolory kabli mają jakieś znaczenie ? Otóż tak, jest to forma oznakowania międzynarodowa, która ma na celu łatwą ich identyfikację. Dlatego warto z nią się zapoznać, aby przewody elektryczne nie będą miały przed tobą tajemnic.
Oznaczenie przewodów elektrycznych – dlaczego są przydatne?
Przewody elektryczne, zwane też potocznie kablami mają za zadanie przewodzenie strumienia medium np. prądu elektrycznego. Warto tutaj podkreślić, iż przewodów mamy bardzo wiele rodzajów i każdy z nich ma inne przeznaczenie, np. jedne są przewodami do wysokich napięć, drugie przeznaczone są na niskie napięcia np. do urządzeń domowych, inne znów przewodzą telekomunikacyjne strumienie światła np. internet. Warto tutaj podkreślić, że ze względu na swoje przeznaczenie różnią się też budową.
Mogą się składać z jednej lub wielu żył izolowanych, posiadających specjalną powłokę zewnętrzną, która skutecznie chroni je przed wilgocią, wodą i chemikaliami. Ze względu na to, że trudno nam by było zidentyfikować, jakie zastosowanie ma dany przewód, dlatego wprowadzono oznaczenia przewodów elektrycznych, które pozwalają określić ich rodzaj potencjalnemu użytkownikowi.
Warto tutaj wspomnieć, iż przewody nie tylko oznaczone są kolorami, ale i też literami i symbolami, które określają typ danego przewodu oraz materiał, z jakiego został on wykonany. Oznaczenia przewodów elektrycznych są dokonywane zgodnie z Polskimi Normami. Składają się z oznaczenia literowego i dwóch cyfr.
Jakie są rodzaje przewodów elektrycznych?
W przewodach znajduje się żyła miedziana lub aluminiowa. Może być w nim jedna lub kilka takich żył. Stąd nazwa przewody jednożyłowe lub wielożyłowe. Kolory przewodów elektrycznych określają nam, z jakim rodzajem przewodów mamy do czynienia. Na przykład przewody z dodatnim potencjałem są oznakowane na czerwono, a z ujemnym na niebiesko lub czarno.
Kable można podzielić na następujące kategorie:
- Przewody ochronne- oznaczone symbolem PE w kolorze żółto-zielonym jego celem jest ochrona przed porażeniem prądem. Podobną funkcję w instalacji elektrycznej odgrywa wyłącznik różnicowoprądowy. Pełni funkcje uziemiająca lub wyrównawczą.
- Przewody fazowe- oznaczone literą L. W trakcie pracy są pod napięciem fazowym i przesyłają energię elektryczną w sieci elektroenergetycznej. W sieciach trójfazowych przewody liniowe mają literę L i cyfrę np. L1,L2, L3. Posiadają również różne kolory izolacji, a mianowicie: brązowe, czarne, szare lub czerwone.
- Przewody neutralne- Oznakowane są literą N i połączone są z punktem neutralnym w sieci elektroenergetycznej. Kable tego typu zawsze są koloru jasnoniebieskiego.
- Przewody odgromowe- nie są pod napięciem w trakcie normalnej pracy. Występują w liniach wysokiego napięcia i chronią przed bezpośrednim wyładowaniem atmosferycznym.
W starszych instalacjach elektrycznych możemy jeszcze spotkać:
- Przewody zerowe – są pozostałością po instalacjach i obecnie są zastąpione przewodami ochronnymi i neutralnymi. Przewody zerowe miały barwę niebieską.
- Przewody PEN- to połączenie przewodu ochronnego i neutralnego. Oznakowane poprzecznymi pasami żółto- zielonymi i ewentualnie zakończone kolorem niebieskim. W starszych instalacjach mogą być w całości w kolorze niebieskim.
Oznaczenie kabli elektrycznych – co oznaczają?
Kolory kabli elektrycznych oznaczają głównie rodzaj danego przewodu i jego funkcję. Oprócz barwy osłony kabla możemy też spotkać się z oznaczeniami literowymi i cyfrowymi na przewodach, co w dużej mierze bardziej szczegółowo podaje nam informację o danym kablu elektrycznym lub telekomunikacyjnym. Określenia literowe również wskazują na rodzaj zastosowanego surowca do jego produkcji. Zatem możemy się zorientować, czy mamy do czynienia z kablem miedzianym w otulinie, czy może aluminiowym itp.
Generalnie na kablach stosuje się europejskie oznaczenia przewodów, które są zgodne z Polskimi Normami. W ten sposób są one z unifikowane w całej Wspólnocie Europejskiej.
Oznaczenia literowe przewodów elektrycznych -jak je poprawnie odczytać?
Znając oznaczenia przewodów elektrycznych, możemy się zorientować, do czego dany kabel służy.
Kable z żyłami miedzianymi umieszczonymi w izolacji papierowej rdzeniowej, powłoce ołowiowej, oznacza się literami:
- K- przewód elektroenergetyczny
- KT- kabel telekomunikacyjny
- KS- kabel sygnalizacyjny.
Do odbiorników ruchowych i przenośnych służą przewody typu S- sznurowe oraz z literą O- przewody oponowe z żyłami miedzianymi o izolacji z gumy. Osłona ochronna może wyć włóknista (A) lub polwinitowa (Y).
Ze względu na cechy, możemy je podzielić na:
- O- przewód okrągły
- P- przewód płaski
- N- przewód z elementem nośnym
- M- przewód mieszkaniowy
- W- przewód warsztatowy
- P- przewód przemysłowy
Ze względu na kształt i przekrój żyły:
- RM- wielodrutowa okrągła
- RE- okrągła jednodrutowa
- RMC- okrągła wielodrutowa zagęszczona
- SE- jednodrutowa sektorowa
- SM- wielodrutowa sektorowa
- T- kabel telekomunikacyjny
Literowe i cyfrowe oznaczenie przewodów elektrycznych określa norma: PN-HD 361 S3:2003. Norma odpowiada europejskim standardom oznaczenia przewodów elektrycznych.
- H- określa związek z normami, że przewody odpowiadają normom zharmonizowanym.
Przy oznaczeniu przewodów znajduje się również napięcie znamionowe i tak:
- 01 – 100/100V ≤ Uo/U < 300/300V,
- 03 – 300/300V,
- 05 – 300/500V,
- 07 – 450/750V.
Z oznaczeniami również określa się materiał, z jakiego wykonany jest dany przewód. Litera następująca po napięciu znamionowym określa izolację i powłokę kabla. I tak:
- B- guma etylenowo-propylenowa przeznaczona do pracy ciągłem w temp. 90 stopni C.
- G- kopolimer etylenowy/octan winylu
- J- oplot włókna szklanego
- M- materiał nieorganiczny
- N-– polichloropren lub równorzędny materiał
- N4 – polietylen chlorosulfonowany lub chlorowany;
- Q – poliuretan;
- Q4 – poliamid;
- R – zwyczajna guma etylenowo-propylenowa lub równorzędna syntetyczna guma do pracy ciągłej w temperaturze 60 stopni Celsjusza;
- S – kauczuk silikonowy;
- Z – usieciowana mieszanka poliolefinowa o małej emisji gazów korozyjnych, przeznaczona do przewodów o małej emisji dymów podczas spalania;
- Z1 – termoplastyczna mieszanka poliolefinowa o małej emisji gazów korozyjnych, przeznaczona do przewodów o małej emisji dymów podczas spalania.
- V – polwinit zwyczajny
- V2 – polwinit ciepłoodporny do pracy ciągłej w temperaturze 90 stopni Celsjusza;
- V3 – polwinit do przewodów układanych w niskiej temperaturze
- V4 – polwinit usieciowany;
- V5 – polwinit specjalny olejoodporny.
Metalowe pokrycia kabli oznaczone są literami C- współosiowa żyła miedziana lub C5- ekran miedziany nałożony na ośrodek. Elementy centralne lub nośne przewodów mają odpowiednio oznaczenia D3 i D5. D3 oznacza, że przewód jest złożony z jednego lub kilku składników umieszczonych w środku przewodu okrągłego, lub we wewnątrz przewodu płaskiego. D5 odnośni się do przewodów dźwigowych niebędących elementem nośnym.
Przewody mogą być płaskie, rozciągane lub okrągłe. Z tym że przewody okrągłe nie są specjalnie oznaczone, ale płaskie i rozciągliwe mogą mieć następujące symbole:
- H – to przewód płaski, podzielny, bliźniaczy;
- H2 – przewód płaski o niepodzielnych żyłach (dwużyłowy kabel płaszczowy);
- H6 – to przewód płaski, niepodzielny (wielożyłowy kabel płaszczowy);
- H7 – to przewód z dwuwarstwową otuliną izolacyjną, nałożoną przez wytłoczenie;
- H8 – to przewód skrętkowy, rozciągany.
Kable i przewody mogą być wykonane z aluminium lub miedzi. Kolejny symbol na oznaczeniu kabla, określa materiał, z jakiego przewód jest zrobiony (po kresce):
- D – żyła giętka, a giętkość inna niż klasa 5 wg HD 383;
- E – żyła bardzo giętka, a giętkość inna niż klasa 6 wg HD 383;
- F – żyła giętka, a giętkość klasy 5 wg HD 383;
- H – żyła bardzo giętka, a giętkość klasy 6 wg HD 383;
- K – żyła giętka do przewodów do układania na stale, a giętkość klasy 6 wg HD 383, jeśli nie przewidziano inaczej;
- R – żyła sztywna, okrągła, wielodrutowa;
- U – żyła sztywna, okrągła, jednodrutowa.
Na końcu umieszczona jest liczba ilość żył z symbolem X lub G oraz wymiary żyły. Z tym że X oznacza liczbę w przypadku braku żyły zielono-żółtej. G oznacza liczba z żyłą zielono- żółtą.
W instalacjach elektrycznych stosuje się następujące oznaczenia przewodów:
- LN- L oznacza przewód fazowy, N przewód neutralny.
- TNL- T- faza podłączona za wyłącznikiem, N- przewód neutralny, L- stała faza, czyli podłączenie fazy przed wyłącznikiem.
- RST- w ten sposób oznacza się różne przewody zasilające
- L1- przewód pierwszej fazy
- U- przewód z żyłą sztywną, okrągłą, jednodrutową
- LNPE- przewód fazowy, neutralny i ochronny.
Brak oznaczenia na kablach – co zrobić w takiej sytuacji?
Kolory przewodów elektrycznych informują nas o typie danego kabla. Niemniej może się zdarzyć, że w zakupionym przewodzie brakuje koloru, na którym ci zależało. Pomimo takiej sytuacji zachowaj porządek. Oznacz żyłę kolorem odpowiedniego przewodu za pomocą taśmy izolacyjnej o odpowiedniej barwie. W ten sposób po kilku latach, gdy przyjdzie ci coś naprawiać, będziesz wiedział jaką funkcję spełniają dane przewody.
