To, jak sadzimy warzywa obok siebie, nie pozostaje bez znaczenia. Fakt ten ma wpływ na ich rozwój i plony. Ponadto sadzenie warzyw obok siebie rzutuje na ich wzajemne oddziaływanie, które może być pozytywne lub negatywne.
Każdy z nas żyje w pewnym sąsiedztwie. Z jednymi sąsiadami świetnie się dogaduje, a nawet zaprzyjaźniamy, od drugich zaś stronimy i ich nie lubimy. Generalnie niektórzy ludzie nam odpowiadają, swoim stylem życia, zasadami i poglądami, przy drugich zaś czujemy się niekomfortowo, a czasem nawet wchodzimy z nimi w konflikty. O ile znajomych można zmienić, tak samo wyprowadzić się z miejsca, gdzie mamy tzw. złych sąsiadów, to warzywa nie są aż tak w komfortowej sytuacji, ponieważ muszą rosnąć tam, gdzie je ogrodnik posadzi.
Uprawa współrzędna i jej zasady
Wysiew warzyw obok siebie nie może być przypadkowy, ponieważ różne gatunki roślin uprawnych wzajemnie na siebie oddziałują w sposób pozytywny lub negatywny. Ten fakt ma ogromne znaczenie, jeżeli chodzi efektywność naszych upraw, która w dużej mierze też zależy od odpowiedniego ich rozlokowania.
Uprawa współrzędna sadzenia warzyw obok siebie jest naturalną metodą ochrony roślin przed szkodnikami i chorobami. Opiera się ona na wieloletniej obserwacji i doświadczeniu, jak dane gatunki warzyw zachowują się względem siebie, a tym samym określa jak rozlokowywać poszczególne uprawy i jakie gatunki roślin ze sobą sadzić. Skupia się ona na allelopatii, czyli oddziaływaniu na siebie roślin uprawnych pod względem chemicznym, a także fizycznym. Ten ostatni czynnik bierze pod uwagę cechy fizykalne warzyw, takie jak: typ, tempo wzrostu, rodzaj systemu korzeniowego, rodzaj korzenia i okres dojrzewania. Przy tym również ważnym czynnikiem jest zapotrzebowania warzyw na składniki odżywcze.
Na podstawie zebranych danych, opracowano zestaw konkretnych zasad, według których należy prowadzić wysiew warzyw obok siebie i tak:
1. Nie sadzimy warzyw obok siebie, będących z tej samej rodziny i grupy. Na przykład rodzina psiankowatych, z których pochodzą pomidor i ziemniak, nie mogą być posadzone obok siebie.
2. Nie należy sadzić warzyw obok siebie, które mają wysokie wymagania pokarmowe i wodne, ponieważ będą konkurować ze sobą o pokarm i wodę.
3. Warto wysadzić w warzywniaku rośliny odstraszające szkodniki. Na przykład aksamitka odstrasza mszyce, a czosnku nie lubi większość pasożytów ogrodowych.
4. Przy sadzeniu warzyw obok siebie, należy zwrócić szczególną uwagę na systemy korzeniowe danych gatunków. Zatem należy wysiewać warzywa obok siebie, które mają różny zasięg korzeniowy i pobierają składniki pokarmowe z różnych warstw gleby.
5. Warto w warzywniaku posadzić rośliny motylkowe, ich korzenie wchodzą w symbiozę z bakteriami, w związku z tym zwiększają zawartość azotu w glebie.
6. Planując warzywa obok siebie, należy brać pod uwagę prawidłowy płodozmian warzyw na działce. Gatunki roślin blisko ze sobą spokrewnione można uprawiać na tym samym miejscu dopiero po kilku latach.
Uprawa współrzędna w praktyce – jak to wygląda?
Największym zainteresowaniem w uprawie współrzędnej cieszą się rośliny olejkodajne, mające korzystny wpływ na walory smakowe warzyw. Takim popularnym przykładem sadzenie warzyw obok siebie jest uprawa cebuli z marchwią. Te dwa gatunki warzyw chronią się wzajemnie przed występowaniem takich szkodników jak: śmietki cebulanki, połyśnicy marchwianki, czy wciornastka tytoniowego.
Kolejnym przykładem jest uprawa kapusty z pomidorem. Aromat pomidora tak wpływa na kapustę, że jest ona w mniejszym stopniu uszkadzana przez gąsienice tantnisia krzyżówiaczka. Sadząc zaś z kapustą z jarmużem, również ograniczymy działanie tego szkodnika na kapustę. W uprawach roślin strączkowych fasoli lub grochu skuteczną barierą przed szkodnikami jest kukurydza. Dość popularnym i często stosowanym przykładem sadzenia gatunków warzyw, będących ze sobą w symbiozie jest sadzenie pora z pietruszką. Zapach pietruszki chroni pora przed szkodnikami.
Jakie warzywa sadzić obok siebie?
Przy prawidłowej uprawie roślin warto wiedzieć jakie warzywa żyją ze sobą w symbiozie i lubią swoje sąsiedztwo. I tak:
- Marchew sadzimy z roślinami cebulowatymi, czyli wczesną marchew sadzimy z cebulą, a późną marchew z porem. Dobrym mariażem jest również marchew, szczypiorek i sałata.
- Z sąsiedztwem selera sprawdza się por lub pomidor. Układy: kapusta, burak, seler lub seler, sałata, rzodkiewka i kalarepa też idealnie się sprawdzą.
- Pomidory z pietruszką lub selerem
- Kapusta z fasolą karłowatą lub burakiem i selerem
- Ogórki lubią się z koprem
- Dyni lubi fasolę
Jakich warzyw NIE sadzić obok siebie?
Warto również wiedzieć, które gatunki roślin uprawnych nie lubią swoje sąsiedztwa. I tak warto unikać sadzenia:
- Sałaty z pietruszką
- Koper włoski i pomidor
- Fasola karłowata i cebula
- Pomidor i groch
- Groch i fasola
- Pomidor, ziemniak, ogórek
- Ziemniak i słonecznik
- Ziemniak i pomidor
- Kapusta i gorczyca.
Dobór dobrej jakości nasion i rozsad ma duże znaczenie w efektywności naszych upraw. Ważne jest nie tylko nabycie świeżych i jakościowo plennych nasion, czy zdrowych rozsad, ale też należy wybrać takie odmiany danego gatunku warzyw, które bardziej są odporne na szkodniki i choroby, charakterystyczne dla ich gatunku. Na przykład marchew odmiany Flyway jest odporna na połyśnice marchwiankę lub odmiana ogórka sałatowego nie choruje na mącznika. Taki przykładów jest bardzo wiele. Te naturalne sposoby mogą uchronić nasze rośliny przed niepotrzebnymi chemicznymi opryskami oraz wydać zdrowe i pięknie rozwinięte plony.
