Fotowoltaika, czyli możliwość korzystania z darmowej energii elektrycznej wytwarzanej z promieni słonecznych cieszy się w naszym kraju ogromną popularnością. Przynajmniej tak było do niedawna. Wiele osób upatrywało w niej nie tylko oszczędności ale również sposobu na dbałość o środowisko naturalne. Wiele zmieniło się jednak wraz z zmianami w sposobie rozliczania prosumentów, które zostały przegłosowane przez Sejm w grudniu 2021 roku.
Wiele osób, które związane były z branżą oraz odnawialnymi źródłami energii obawiało się, że doprowadzi to do znacznego zmniejszenia instalacjami solarnymi, które miały przestać być opłacalne dla klientów. Tak się jednak nie stało. Opłacalność fotowoltaiki wciąż jest faktem, choć wynika po części ze znacznego wzrostu cen energii elektrycznej. Sprawdźmy jednak dokładniej czy fotowoltaika się opłaca oraz kiedy lepiej z niej zrezygnować.
Fotowoltaika czy – warto?
Zanim odpowiemy na pytanie czy fotowoltaika się opłaca warto przybliżyć zmiany, jakie zaszły w przepisach prawa, które dotyczą rozliczania prosumentów z nadwyżek energii. Były one bowiem naprawdę spore i wywołały sporo niepokoju. Przypomnijmy, Sejm uchwalił zmianę z opustów za nadwyżki energii oddawane do sieci, które pozwalały zmniejszyć rachunki za prąd do kosztów stałych a więc nawet o 90 procent na nowe rozwiązanie – net-billing. Czym jest? Mówiąc najprościej, jest to system, który opiera się na dokonywaniu rozliczeń w oparciu o wartość energii w momencie jej wytworzenia. Wartość ta zapisywana jest w depozycie prosumenckim, który prowadzony jest przez odbiorcę i sprzedawcę energii z sieci. On też pomniejsza go o wartość energii czynnej pobranej z sieci przez prosumenta. Depozyt ma ważność 12 miesięcy, więc teoretycznie moglibyśmy bez obaw korzystać z nadmiarów wytworzonych latem w czasie zimowych miesięcy i sezonu grzewczego i na tym nie stracić. Niestety, ceny energii zmieniają się i za cenę, którą uzyskaliśmy za nadwyżki w czasie letnich, słonecznych miesięcy nie uzyskamy takiej samej ilości energii zimą, kiedy będa one już wyższe. Pojawia się więc pytanie często zadawane na forach internetowych: fotowoltaika – czy warto? Jak przekonuje czas oraz opinie ekspertów, nadal możemy mówić o opłacalności paneli fotowoltaicznych.
Czynniki wpływające na opłacalność instalacji fotowoltaicznej
Mówiąc o tym jak wygląda obecnie opłacalność fotowoltaiki nie sposób nie wspomnieć o tym, że nie tylko sposób rozliczania prosumentów ma wpływ na to, czy podjęcie decyzji o zakupie instalacji PV będzie dobrym ruchem. Zastanawiając się nad tym czy panele fotowoltaiczne się opłacają musisz zwrócić uwagę na szereg czynników, ktore mają na to wpływ.
Pierwszym z nich jest bez wątpienia dostęp do programów finansujących zakup fotowoltaiki. Obecnie nadal możemy skorzystać z szeregu dotacji, dofinansowań, ulg podatkowych oraz preferencyjnych pożyczek – zarówno ogólnopolskich, jak i regionalnych. Przypomnijmy więc, jakie obecnie programy pozwalają nam na zmniejszenie wydatków związanych z zakupem i instalacją fotowoltaiki. Są to:
- Program Czyste Powietrze: obecnie mamy do czynienia z czwartym naborem. Osoby, które skorzystają z tego programu mogą liczyć na dotację, która wyniesie od 4 do 5 tysięcy złotych. Co ciekawe, na wyższe dofinansowanie możemy liczyć w momencie, w którym zdecydujemy się na autokonsumpcję, czyli wykorzystywanie wyprodukowanej przez fotowoltaikę energii w jak największym stopniu. Mowa tu więc między innymi o montowaniu akumulatorów i magazynów energii.
- Program Czyste powietrze: choć jego założeniem jest wspieranie inwestycji mających na celu usunięcie z domów pieców “kopciuchów” i skupia się na finansowaniu innych metod ogrzewania do 50 procent poniesionych kosztów zawiera również zapis umożliwiający skorzystanie z dopłaty na instalację fotowoltaiczną. Może ona wynieść do 5 tysięcy złotych.
- Ulga termomodernizacyjna, czyli możliwość odpisania od podatku kosztów związanych z zakupem instalacji fotowoltaicznej. Skorzystać z niej mogą osoby opodatkowane podatkiem liniowym (19%), według skali podatkowej (17% lub 32%) lub ryczałtem od dochodów ewidencjonowanych. Uzyskać można naprawdę sporo, ponieważ kwota, którą możemy odpisać przekracza 50 tys. złotych. Wszystko jednak zależy od kwot podatku, jakie musimy odprowadzić.
Mówiąc o czynnikach, które decydują o tym, czy warto założyć fotowoltaikę nie możemy jednak wspomnieć jedynie o dotacjach czy programach wsparcia. Pod uwagę warto wziąć również fakt, że w związku z nowym sposobem rozliczania prosumentów instalacje będą coraz częściej lepiej oszacowane. Nie da się bowiem ukryć, że wiele przedsiębiorstw sprzedawało swoim klientom instalacje fotowoltaiczne, które były “przwymiarowane” i tworzyły nadwyżki energii, które zwyczajnie przepadały. Co więcej, duża i mocna instalacja również kosztowała sporo a jej zastosowanie nie było konieczne w przypadku danego domu. Obecnie instalacje są coraz częściej lepiej dopasowywane do potrzeb gospodarstwa domowego, lżejsze, mniejsze i tańsze. Ponosimy więc mniejsze koszty inwestycji a ona sama szybciej się zwraca. Paradoksalnie zmiany w ustawodawstwie mogły więc mieć również pozytywny wpływ na opłacalność fotowoltaiki.
Opłacalność fotowoltaiki w sezonie grzewczym
Mówiąc o opłacalności fotowoltaiki nie sposób nie wspomnieć o tym, że nowe zasady rozliczania nadwyżek wyprodukowanej energii zachęcają prosumentów do jak najwyższej auto konsumpcji wytworzonej energii. Jest to bowiem znacznie bardziej opłacalne, niż zakup energii od dostawcy. Warto więc pomyśleć w jaki sposób możemy ją wykorzystać. Doskonałym przykładem może być opłacalność fotowoltaiki w sezonie grzewczym. Obecnie dysponujemy rozwiązaniami, które pozwalają nam ogrzewać budynek oraz wodę użytkową za pomocą prądu wytworzonego przez fotowoltaikę. Wystarczy choćby zdecydować się również na montaż pompy ciepła, promienników podczerwieni lub ogrzewania podłogowego. Aby energia z instalacji fotowoltaicznej umożliwiała nam ogrzewanie budynku przez całą dobę wystarczy zainwestować w magazyny energii, które przechowują jej nadwyżkę w ciągu dnia kiedy jest wytwarzana i wykorzystają ją w nocy, gdy panele fotowoltaiczne nie produkują prądu. Co więcej, nowoczesne systemy ogrzewania łączące fotowoltaikę z pompą ciepła pozwalają nam nie tylko ogrzewać pomieszczenia zimą, ale również schłodzić je w sezonie letnim.
Czy warto założyć fotowoltaikę?
Pora więc przejść do ogólnego podsumowania i odpowiedzieć na pytanie, czy warto założyć fotowoltaikę. Odpowiedź jest prosta – zarówno w 2022 roku jak i w przyszłych latach korzystanie z instalacji fotowoltaicznej pozostanie opłacalne i jest w stanie przynieść nam zmniejszenie wysokości rachunków za prąd o nawet 40-60 procent. Szczególnie jeśli zdecydujemy się na jak największe samodzielne zużycie wytworzonej przez naszą instalację energii np. poprzez montaż akumulatorów i magazynów energii. Pozwoli nam się to obronić przed hipotetyczną sytuacją, w której to ceny energii będą ujemne ze względu na podaż energii, który będzie przekraczał jej popyt. W takiej sytuacji prosumenci byliby zmuszeni do dopłacania za odebranie energii, którą wcześniej sami wytworzyli. Warto zauważyć, że w takich przypadkach możliwe jest również odłączenie instalacji i korzystanie z prądu w aktualnych cenach rynkowych. O tym, że warto założyć fotowoltaikę świadczy również fakt, że obecnie instalacje cechuje naprawdę długa żywotność, co oznacza, że z oszczędności w rachunkach możemy korzystać nawet przez 20-30 kolejnych lat.
Kiedy to się nie opłaca?
Wiemy już, że odpowiedź na pytanie czy fotowoltaika się opłaca w znaczącej części przypadków jest twierdząca. Czy jednak istnieją sytuacje, w której opłacalność paneli fotowoltaicznych jest niewielka lub też nie ma jej wcale? Aby być uczciwym trzeba przyznać, że takie sytuacje mają miejsce. Istnieje kilka przypadków, w których nie warto instalować fotowoltaiki. Przyjrzyjmy się im nieco bliżej.
Pierwszą sytuacją jest złe umiejscowienie budynku. Jeśli znajduje się on w zacienionym miejscu (np. okolony drzewami) fotowoltaika nie ma szans wyprodukowania dostatecznej ilości energii – niezależnie od tego, w jaki sposób będzie ona rozliczana. O ile czasowe zasłonięcie modułów nie musi stanowić problemu o tyle, w przypadku gdy będa one pozostawały w cieniu przez większość dnia warto rozważyć instalację naziemną w innym miejscu, lub też całkowicie z niej zrezygnować.
Drugim przypadkiem, kiedy należy się naprawdę poważnie zastanowić nad tym czy warto instalować fotowoltaikę jest sytuacja, w której jedyne dostępne miejsca na montaż paneli słonecznych znajdują się po północnej stronie budynku. Słońce z tej strony operuje zbyt słabo, by istniała możliwość wytworzenia opłacalnej ilości energii.
Kolejną sytuacją, w której warto zaniechać, przynajmniej czasowo instalacji paneli fotowoltaicznych jest ta, w której dach budynku wymaga remontu lub zmiany poszycia. Zakładanie instalacji a następnie jej późniejsze ściąganie to dodatkowe, niepotrzebne koszta, które nie wpłyną dobrze na opłacalność paneli fotowoltaicznych. Nie sposób nie wspomnieć również o gospodarstwach domowych, które płacą niskie rachunki za prąd. Jeśli zużycie energii jest znikome nadal możemy czerpać korzyści związane z instalacją PV, jednak czas zwrotu inwestycji będzie znacznie dłuższy i może przekroczyć nawet okres gwarancji na panele fotowoltaiczne. Nie jest natomiast prawdą, że fotowoltaika nie opłaca się, jeśli zamierzamy w niedalekiej przyszłości sprzedać nieruchomość. Istnieją bowiem badania, które dowodzą, że założenie paneli fotowoltaicznych może podnieść wartość budynku nawet o 6 procent, dzięki czemu uzyskamy znacznie lepszą cenę sprzedaży.
Podsumowując, choć wydawało się, że w związku z nowym sposobem rozliczeń prosumentów, którego wprowadzenie było koniecznością montaż instalacji fotowoltaicznej przestanie być opłacalny tak się jednak nie stało. Nadal możemy korzystać ze sporych oszczędności, dlatego też nie warto skreślać czystych źródeł energii.
