Lawenda to nie tylko urokliwa i efektowna roślina z fioletowymi kwiatostanami. Oprócz tego ma ona liczne właściwości zdrowotne, dlatego tak często można ją spotkać zarówno w ogrodach, jak i licznych kosmetykach. Jak uprawiać lawendę i jakie ma właściwości?
Lawenda to pachnąca bylina, która uchodzi za roślinę łatwą w uprawie, a kojarzona jest z piękną Prowansją lub Toskanią. Charakteryzuje się wąskimi liśćmi i delikatnym zapachem najczęściej fioletowych kwiatów. Osiąga wysokość od 30 do 80 cm. Zalicza się ją do najefektowniejszych roślin w ogrodzie.
Odmiany lawendy
Lawenda to roślina, która jest lubiana za swoje fioletowe kwiaty i niepowtarzalny zapach. Ma również właściwości zdrowotne, dlatego bywa wykorzystywana w kuchni czy kosmetykach. Najczęściej w ogrodach spotkać można:
- lawendę wąskolistną – Lavandula angustifolia – charakteryzuje się długą, szarą lub jasnoniebieską łodygą, na jej szczycie rozwijają się się niebiesko-fioletowe kłosokształtne kwiatostany
- lawendę francuską – Lavandula stoechas – odmiana wrażliwa na chłód, kwitnąca wczesnym latem; na szczycie długiej łodygi wyrastają kwiaty w śliwkowym kolorze w formie kłosów zakończonych kilkoma dużymi listkami
- lawendę pośrednią – Lavandula x intermedia – nazywana lawendyną, ma jasnofioletowe kwiaty i osiąga wysokość nawet 1 metra
- lawendę wełnistą – Lavandula lanata – ma owłosione liście o srebrzystym połysku, kwiaty odznaczają się jasno- lub ciemnofioletową barwą
- lawendę wielodzielną – Lavandula multifida – o podwójnie pierzastych liściach, dorasta do 50 cm
- lawendę spika – Lavandula latifolia – nazywana hiszpańską lub szerokolistną, ma niebiesko-fioletowe kwiaty na krótkich kłosach.
W zależności od odmiany, lawendy różnią się barwami kwiatów. Do popularnych odmian należą:
- ‘Hidcote Blue’ – o najintensywniejszej spośród wszystkich odmian niebiesko-fioletowej barwie kwiatów oraz wonnych i srebrzystych liściach, a także zwartym pokroju
- ‘Munstead’ – odmiana niska o kwiatach w odcieniu niebieskim
- ‘Alba’ – odmiana o białych kwiatach
- ‘Rosea’ – odmiana o kwiatach różowych.
Wymagania i stanowisko lawendy
Lawenda kwitnie od czerwca do września. Najbardziej lubi słoneczne stanowiska. Ze względu na swoje pochodzenie, najbujniej kwitnie właśnie na bezpośrednio nasłonecznionych miejscach. Najlepsze podłoże dla lawendy to gleba wapienna i przepuszczalna. Lawenda lubi słabe gleby i nie potrzebuje nawożenia. Sprawdza się zarówno jako roślina na rabacie, jak i w donicy. Posadzona w pojemniku lub ziemi potrafi rozmnażać się i powiększać swój pokrój. Odpowiednio przycinana silnie się rozkrzewia.
Jakie rośliny w sąsiedztwie lubi lawenda?
Na rabacie można ją posadzić jako niewielką kępkę wśród niskich zarośli. W innym wypadku może jednak występować na rabatach wysokich. Jeśli planujesz ogródek skalny z lawendą w roli głównej, polecamy odmianę ‘Munstead’. Dorasta ona do maksymalnie 30 cm wysokości.
Lawenda idealnie komponuje się z pastelowymi odcieniami błękitu i różu, dlatego nadaje się idealnie na rabatęmieszaną. Obok niej można posadzić chabry, goździki lub biały krwawnik. To również idealny towarzysz dla róż. Okazuje się, że olejki eteryczne wydzielane przez lawendę potrafią skutecznie odstraszać mszyce atakujące często właśnie róże. Z kolei jeśli szukasz roślin podobnych w pokroju do lawendy, posadź koło niej szałwię lub tymianek. Wszystkie one potrzebują słonecznych, suchych i ubogich siedlisk.
Szkodniki lawendy
Lawenda, szczególnie w czasie dużej wilgotności i wielu opadów deszczu, może być atakowana przez żółto-zielone larwy osetnika. Ich obecność poznasz po dziurach wyżartych w liściach. Jedynym sposobem na pozbycie się larw jest ich zbieranie. Natomiast dla poprawienia drenażu, warto glebę wokół roślin wymieszać z piaskiem.
Jak sadzić lawendę?
Sadzenie lawendy nie należy do trudnych prac ogrodowych. Zanim zabierzesz się do pracy przygotuj:
- zdrowe sadzonki lawendy w pojemnikach
- piasek lub żwir
- łopatkę do sadzenia
- nożyce ogrodnicze.
Sadzenie zacznij od wykopania obszernego dołka. Na jego dno wsyp dwie garści piasku (lub żwiru na glebę gliniastą). Wsadź sadzonkę do dołka na taką głębokość, na jakiej była umieszczona w doniczce. W razie potrzeby dodaj trochę piasku lub ziemi. Wokół posadzonej rośliny wysyp piasek tak, by sprawiała wrażenie, że rośnie na szczycie małej górki. Następnie podlej sadzonkę i obsyp żwirem chroniącym przed rozwojem chwastów.
Jeśli chcesz rozmnażać lawendę samodzielnie, możesz to zrobić wczesną wiosną. Wystarczy odciąć fragmenty pędów długości około 12 cm, usunąć z nich dolne liście i kwiaty. Tak przygotowane sadzonki umieść w doniczkach z wilgotnym piaskiem. Powinny ukorzenić się przed zimą. Jeśli jednak tak się nie stanie, zabierz je na zimę do domu.
Właściwości lecznicze lawendy
Jesień to czas zbiorów kwiatostanów i pędów lawendy. Należy to robić już po rozwinięciu się pierwszych kwiatów. Ścinanie pędów kwiatowych pobudza roślinę do tworzenia nowych kwiatostanów.
Lawenda jest rośliną o właściwościach leczniczych – między innymi pomaga walczyć z bezsennością i działa uspokajająco. Ma również działanie przeciwbólowe, przeciwzapalne i regenerujące. Ze względu na powyższe, lawenda używana jest do:
- kremów – do skóry podrażnionej, przesuszonej i trądzikowej, ma działanie nawilżające, tonizujące, a dodatkowo łagodzi podrażnienia
- środków na włosy – szczególnie osłabione i wypadające oraz z łupieżem
- walki z zaparciami i wzdęciami – kwas ursolowy i oleanolowy pobudzają wydzielanie żółci i soku żołądkowego
- wspomagania leczenia chorób układu oddechowego – działa przeciwzapalnie i ułatwia oddychanie, łagodzi zapalenia zatok i nieżytu nosa
- środków uspokajających i kojących – lawenda wycisza, zmniejsza napięcie nerwowe i ułatwia zasypianie (np. w formie olejków do kąpieli)
- naparów, które łagodzą ataki migreny, bóle reumatyczne czy menstruacyjne.
Uwaga! Jeśli spożywasz napar z lawendy, pamiętaj o możliwości przedawkowania. Zbyt duża ilość naparu może podrażniać nerki i układ pokarmowy. Przedawkować można również lawendę stosowaną w formie zewnętrznej, np. jako olejek lub hydrolat. W takim wypadku na ciele pojawią się zaczerwienienia i podrażnienia skóry. Ostrożność w spożywaniu środków z lawendą jest wskazana w ciąży, chorobach żołądka, jelit, nerek i wątroby.
Lawenda, znana od wieków, jest zatem nie tylko efektowną rośliną, ale także przydatną. Jej zdrowotne właściwości dostrzegają niemal wszyscy. Dlatego tak często sięgamy po kremy, olejki, napary czy świeczki z dodatkiem lawendy.
