Bukszpany są popularnymi roślinami w naszym ogrodzie, stosowanymi na żywopłoty, obwódki oraz innego rodzaju dekoracyjne bryły ogrodowe. Jego kopułowy pokrój pozwala na tworzenie różnych form, począwszy od naturalnego ogrodzenia w postaci żywopłotu, po ciekawe formy ogrodowe.
Niemniej jednak, aby roślina prawidłowo się rozwijała i przyjęła, wymaga odpowiednich warunków uprawy i pielęgnacji. Wymagają one odpowiedniego podłoża i stanowiska. Bukszpany lubią rosnąć w słońcu lub w półcieniu, ale mogą być też posadzone w cieniu. Podłoże przepuszczalne, lekko wilgotne o odczynie lekko kwaśnym pH 6-7. Nie lubią zbyt dużo wody, bo wtedy korzenie ich gniją i roślina zżółknie. Bukszpany lubią umiarkowane podlewanie. Obcinanie bukszpanu to jeden z ważnych zabiegów pielęgnacyjnych tych roślin, który wspomaga ich rozrost i zagęszczanie się.
Kiedy przycinać bukszpan?
Cięcie bukszpanu wykonuje się dwa razy w roku. W tym czasie można go przycinać i formować. Bukszpan jest rośliną, która szybko regeneruje się po zabiegu cięcia. Bukszpany przycinamy w dwóch terminach:
Pierwsze cięcie bukszpanu wykonujemy wiosną na przełomie marca i kwietnia. Drugie cięcie wykonujemy w połowie lata. Wtedy to młode przyrosty skracamy o 1/3 wysokości. Młode bukszpany po posadzeniu tniemy o połowę, dzięki temu lepiej się zagęszczą i rozkrzewią w następnych latach.
Starsze okazy, które nie były cięte przez dłuższych czas, mogą mieć skorygowany pokrój nawet późną wiosną, kiedy już nie ma przymrozków. Dzięki temu pobudzimy roślinę do wypuszczenia młodych pędów.
Bukszpany lubią przycinanie. Dlatego można je formować częściej w czasie całego sezonu wegetatywnego. Jednak nie później niż do końca sierpnia i początku września. Pędy muszą mieć czas, aby zdrewnieć przed zimą, aby nie były narażone na przemarznięcie.
Jak przycinać bukszpan?
Wyróżniamy cięcie sanitarne i formowanie bukszpanu. Podcinanie bukszpanu sanitarne polega na usuwaniu wszelkich suchych, połamanych, zmienionych chorobowo i przemarzniętych pędów rośliny. Ten zabieg pielęgnacyjny należy wykonać wiosną, ale tez można usuwać obumarłe części rośliny przez cały sezon wegetatywny. Uszkodzone pędy obcinamy tuż nad zdrową zdrewniałą częścią rośliny, nad pąkiem skierowanym na zewnątrz krzewu.
Intensywne cięcie bukszpanu pobudza go do rozwoju nowych pędów i przyrostów, a tym samym zagęszczania całej kopuły rośliny. Takie cięcie jest nazywane formujące. Zabieg ten polega na skróceniu młodych pędów o połowę. Po posadzeniu w pierwszym roku roślinę skracamy o połowę. Identycznie postępujemy w kolejnym roku. W kolejnych latach w sezonie skracamy za długie gałązki nad młodymi przyrostami bocznymi i usuwamy wszystkie uschłe pędy.
Jak często przycinać bukszpan?
Bukszpan należy przycinać dwa razy w roku, czyli na wiosnę i w połowie lata, kiedy pojawiają się młode przyrosty. Można częściej, gdy na przykład chcemy usuwać uschłe gałązki. Cięcie starego bukszpanu, który nie był przycinany przez dłuższy czas, można wykonać późną wiosną lub na początku lata. Ważne, aby trzymać się terminu pracy do końca sierpnia, ponieważ bukszpany muszą się zregenerować do zimy. Częstotliwość przycinania bukszpanów na szczególne znaczenie, przy formowaniu ich na konkretny kształt.
Formowanie bukszpanu- jak go formować na konkretny kształt
Mamy kilka form przycinania bukszpanu:
- na obwódkę
- na żywopłot
- na kulę
- inne formy
Przycinanie bukszpanu na obwódkę
Uformowanie bukszpanu w obwódkę zajmuje około dwóch do trzech lat. Wiosną (w marcu) przed posadzeniem bukszpanu, skracamy korzenie krzewu i pędy o połowę. Następnie w czerwcu powtarzamy cięcie pędów, aby zagęścić krzew u podstawy. Pędy należy przycinać nożyczkami na powierzchni i ścianach bocznych obwódek, aby wybiło jak najwięcej pędów u podstawy. Ostatni raz w sezonie wegetatywnym przycinamy bukszpany pod koniec sierpnia lub na początku września.
Aby uformować pożądany kształt obwódki, należy przycinać roślinę w kolejnych latach dwa razy w sezonie. W tym celu pod koniec maja lub na początku czerwca napisanymi poziomo między palikami drut na wysokość obwódki (dotykając jej ściany) i przycinamy bukszpan na wymaganą wysokość, przy tym zachowując planowana szerokość obwódki. Kolejnym terminem formowania w obwódkę bukszpanu jest sierpień.
Obcinanie bukszpanu na żywopłot
W pierwszym roku po posadzeniu, na wiosnę skracamy pędy bukszpanu na wysokość ok. 25 cm od ziemi. W czerwcu ponownie skracamy pędy, ale na wysokość 50 cm od ziemi. Przy okazji przycinamy gałązki boczne, wychodzące poza zaplanowaną szerokość żywopłotu. W następnych latach bukszpan przycinamy na żywopłot w maju oraz sierpniu. Przy czym stopniowo zwiększamy wysokość i szerokość zaplanowanego żywopłotu.
Podcinanie bukszpanu na kulę
Kształt kuli uzyskamy po około czterech lub pięciu latach. Wszystko zależy od wielkości kuli. Po posadzeniu rośliny należy skrócić pędy na wysokość 25- 30 cm od ziemi i rozpocząć formowanie kuli. Zabieg można wykonać w marcu lub listopadzie.
W kolejnych latach bukszpan przycinamy na przełomie maja i czerwca oraz pod koniec sierpnia lub na początku września. Krzew powiększamy, dostosowując jego wielkość do siły wzrostu pędów, aż do momentu uzyskania właściwego rozmiaru kuli. W okresie wegetacji skracamy gałązki bukszpanu kilkakrotnie w trakcie okresu wegetacji. Pędy skracamy, gdy tylko osiągnął długość 5 cm, przy czym zapewniając nieskazitelny kształt kuli.
Formowanie z bukszpanu innego kształtu
Najpierw wykonujemy druciany szkielet formy. Przy drucianym szkielecie sadzimy roślinę z bryłą korzeniową. Najlepiej sadzić bukszpan na wiosnę lub jesień. Skracamy gałązki o 1/3 i przywiązujemy je do konstrukcji, nadając im różny kierunek. Następne przycięcie wykonujemy w czerwcu bądź w lipcu. Wtedy skracamy pędy, aby zagęścić dolną część krzewu. W trakcie całego okresu wzrostu przywiązujemy gałązki do konstrukcji.
W kolejnych latach powtarzamy cięcie bukszpanu, które pozwoli otrzymać jak największą ilość rozgałęzień i dojść do pożądanej objętości krzewu. Gałązki przywiązujemy do uformowanej konstrukcji przez cały okres wegetatywny, począwszy od wiosny do jesieni. Gdy osiągamy formę finalną krzewu, to co roku powtarzamy regularnie cięcie, tym samym zapobiegając jej zniekształceniu.
Cięcie starego bukszpanu – jak i kiedy to robić?
Cięcie starego bukszpanu, który u nas w ogrodzie rośnie już kilka lub kilkanaście lat, wykonuje się raz do trzech razy w roku. Na ogół wystarczy raz w roku i najlepiej to robić w czerwcu.
Jeżeli nasz bukszpan ukształtowaliśmy na skomplikowaną figurę, to cięcie powinno odbywać się trzy razy w roku. Skracanie pędów powinno nastąpić po zimie, czyli w marcu. Następne terminy to czerwiec i sierpień. Częste cięcie spowalnia wzrost bukszpanu, ale poprawia przyrost młodych pędów i zagęszczenie się rośliny.
Przy cięciu starego bukszpanu najlepiej skracać wierzchołek, a następnie boki. Najlepiej ciąć młode pędy, ponieważ one dobrze się rozkrzewiają i szybko regenerują. Natomiast starsze i zdrewniałe łodygi, należy usuwać tylko w szczególnych wypadkach np. gdy są zmienione chorobowo lub uschnął.
Starsze przyrosty są bardziej wrażliwe na cięcie, słabiej się regenerują i wolniej wypuszczają młode pędy. Przy głębokim cięciu starych pędów, roślina przez dłuższy czas może pozostać łysa. Dlatego jak już musimy przyciąć stare gałęzie, to nie zbyt drastycznie.
Po cięciu krzew należy nawieść i obficie podlać. Cięcie bukszpanów wykonujemy w ciepły, ale pochmurny dzień. Nie należy tego robić w słoneczny dzień.
Należy również pamiętać o cieciu sanitarnym starego bukszpanu. Najlepiej ten zabieg wykonywać w marcu. Cięcie sanitarne polega na usunięciu wszystkich suchych, przemarzniętych i zmienionych chorobowo gałęzi bukszpanu.
Pielęgnacja bukszpanu po przycinaniu
Zabieg cięcia bukszpanu to dla niego zawsze pewien szok. W zależności od wieku rośliny może być mniejszy- młode osobniki lepiej sobie z nim radzą. Dla starszych osobników jest większy stres, jeżeli go jeszcze źle przytniemy. W każdym wypadku należy naszej roślinie pomóc się szybko zregenerować, aby mogły szybciej puścić młode pędy. Dlatego po cięciu zasilamy nasz krzew odpowiednim nawozem i obficie podlewamy, szczególnie latem. Liście po cięciu bukszpanu latem w słońcu, mogą ulec poparzeniu. Objawia się to zasychaniem przyciętych końcówek liści. Z tego też względu w czasie podlewania należy unikać polewania liści. Podlewamy je bezpośrednio do gruntu.
Bukszpany uprawiane w donicach, można na kilkanaście dni przestawić w zacienione miejsce.
Co warto jeszcze wiedzieć o cięciu bukszpanów?
Do cięcia bukszpanów należy bezwzględnie używać ostrych narzędzie tak, aby nie pokaleczyć roślin. Cięcie powinno być wykonane, bez szarpania, pewnie i szybko. Jeżeli będziemy przycinali bukszpan tępym narzędziem, może to spowodować uszkodzenie pędów, a także uszkadzać i szpecić liście. Taka roślina staje się mało odporna na choroby grzybowe i inne patogeny.
Jeżeli w ogrodzie mamy pojedynczy krzew, to do ciecia można użyć sekatora. Tym narzędziem wycinamy zbędne pędy, nie pozostawiamy długich gołych kikutów i nie uszkadzamy liści.
Starsze osobniki i żywopłoty przycinamy nożycami ręcznymi, elektrycznymi lub spalinowymi. Na żywopłoty najlepszym wyborem są nożyce akumulatorowe, zapewniające komfort i szybką pracę bez wysiłku. Ten rodzaj narzędzi sprawdzi się nie tylko przy żywopłotach, ale też tam, gdzie formujemy naszą roślinę na konkretny kształt.
Nożyce akumulatorowe to wygodne narządzie do przycinania dużych krzewów w ogrodzie, są one lekkie i zapewniają płynną pracę. Mamy na rynku wiele modeli o różnych mocach, z regulowanymi prędkościami w dużą powierzchnią cięcia. Przy tym zapewniają wygodną pozycję zarówno w pionie, jak i poziomie. Niektóre z nich mają również funkcję piły, a więc służą do przycinania grubych gałęzi np. drzew. Praktyczny zgarniacz usuwa ścięte gałęzie, tak aby można było je swobodnie zebrać, a nie trafiały do wnętrza krzewu. Nożyce akumulatorowe to narzędzie, które przyda do cięcia nie tylko samych bukszpanów, ale tez innych drzew i krzewów w ogrodzie. Warto rozejrzeć się wśród ofert i wybrać najbardziej dopasowane do naszych potrzeb.
