Schody to jeden z integralnych elementów w każdym budynku. Dzięki nim możemy przemieszczać się z jednego piętra na drugie. Warto tutaj podkreślić, iż taki trakt komunikacyjny musi zapewniać pełne bezpieczeństwo przemieszczania się oraz komfort chodzenia. Dlatego wymiary schodów nie są dziełem przypadku, a dobrze przemyślanego projektu.
Bezpieczeństwo na schodach – dlaczego ustalane są normy wymiarów?
Norma wymiarów schodów zakłada przede wszystkim czynnik wygody i bezpieczeństwa człowieka. Wchodzenia po schodach jest procesem wyczerpującym. Jeżeli mieszkasz w bloku, gdzie jedynym ciągiem komunikacyjnym są schody, to pokonując kolejne piętro, jesteś bardziej zmęczony, a twoje zapotrzebowanie na tlen i kalorie zwiększa się w stosunku CO2 do 02 we krwi. A od czwartego piętra przyrost ten przyśpiesza lawinowo.
Dlatego wymiary schodów wewnętrznych powinny być tak zaprojektowane, aby minimalizowały zużycie energii użytkownika. Optymalnie zaplanowane schody nazywamy ergonomicznymi, czyli najbardziej komfortowymi do codziennego poruszania. Na ogół mamy do czynienia z pewnymi zakresami normatywnych wymiarów, mieszczącymi się w granicach ergonomii.
W nowych domach planowane od początku schody zwykle spełniają wymagania ergonomii. Niemniej jednak czynniki aranżacyjne, przekształcenia, remonty, czasami zmieniają ten pierwotny plan i mamy nowy układ, w który trzeba wpasować bieg schodowy.
Ile wynosi średni krok człowieka? Znaczenie dla wysokości stopnia
Wymiar stopni schodowych powinien być dostosowany do wielkości stopy i długości kroku. Średnia długość kroku u mężczyzn to 70 cm, a u kobiet ok. 62 cm. Powinien on spełniać następującą zależność:
- 2 x wysokość stopnia (h) + szerokość stopnia schodowego (s)= 60-65 cm
- Wysokość nad schodami mierzona w świetle, nie może być niższa niż 2,05 m.
Wymiary schodów wewnętrznych – jakie są normy?
- Normy określają pewien zakres wymiarów stopni, które gwarantują bardzo wygodne, wygodne lub przeciętny komfort po nich chodzenia.
- Wysokość stopni schodów powinna się mieścić h= 14-19 cm, z tym że h=15 cm, schody bardzo wygodne do wchodzenia, 16 cm- wygodne do wchodzenia i 17 i 19 cm, mieszczące się w granicach normy.
- Szerokość stopnia powinna być s=25-32 cm, gdzie 32 cm to schody bardzo wygodne, a 29-25 to schody przeciętne
- Szerokość stopni wachlarzowych i zabiegowych wymierzona w odległości 40 cm od balustrady powinna wynosić min 25 cm. Przy czym szerokość tych stopni w najwęższym miejscu nie powinna być mniejsza niż 10 cm, a w schodach wygodnym min. 16 cm.
- Zwis podnóżka (nosek) o wielkości 2-4 cm nie jest obowiązkowy, ale zwiększa wygodę chodzenia po schodach i pomaga utrzymać schody w czystości.
- Wysokość stopni schodów wewnętrznych powinna być taka sama w jednym biegu schodowym.
- Stopnie schodowe powinny być wykończone materiałem o powierzchni szorstkiej, który nie powoduje poślizgu.
Normy schodowe są spisane w Rozporządzeniu Infrastruktury w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie z dnia 12 kwietnia 2002 r. Dz.U. Nr 75, poz. 690, z późniejszymi zmianami. Rozporządzenie określa inne parametry dla domów jednorodzinnych, a nieco inne dla budynków oświaty i ochrony zdrowia.
Jak poprawnie wymiarować schody?
Wymiarowanie schodów to nie tylko dopasowanie szerokości i wysokości stopnia schodowego. Ważna jest długość biegu, czyli jednego szeregu schodów. Przyjmuje się, że liczba stopni w jednym biegu schodowym nie może przekraczać 17 sztuk, a optymalna to 12 sztuk. Przy długim trakcie można rozważyć większą liczbę biegów. Istotne znaczenie ma również szerokość schodów. Wygodna szerokość biegu schodowego, to taka, gdzie bez trudu minął się dwie osoby. Optymalna szerokość to 110 cm. Niemniej jednak nie w każdym miejscu możemy pozwolić sobie na tak obszerne schody. Minimalna szerokość schodów, pozwalająca na swobodne przemieszczanie się między kondygnacjami to 80 cm. Projektując schody, warto jednak przemyśleć tego typu temat, że bieg schodowy, może służyć do transportu rzeczy wielkogabarytowych np. mebli. Dlatego im szerszy bieg schodowy, tym bardziej będzie funkcjonalny.
Wysokość stopnia schodów – jaką wybrać?
Wysokość schodów powinna być dostosowana do kroku osoby dorosłej. Mniej więcej się przyjmuje, że zawiera się on w przedziale 62 cm do 70 cm. Wartość uśredniona to 65 cm. Niemniej jednak przy doborze wysokości schodów ma znaczenie ilość stopni w biegu schodowym. Nie może ona przekraczać 17 sztuk. Optymalnie by było zaprojektować wysokość np. 15 cm, ale nie zawsze to może korelować z liczbą stopni. Jak wiadomo niższa, czyli wygodna wysokość, wiąże się z większą liczbą stopni. Wyższe schody to mniej stopni. Normy określają, że wysokość powinna być między 14 cm, a 19 cm. Niemniej jednak zalecana jest na poziomie 16 cm. Większa ilość stopni również wydłuża bieg schodowy, co bezpośrednio wpływa na wymiar przestrzeni przeznaczonej na schody.
Szerokość stopni schodowych – jak wybrać?
Szerokość stopni w przeciwieństwie do ich wysokości, możemy nieco regulować indywidualnie. Normy przewidują, że optymalna szerokość to 32 cm. Natomiast minimalna to 25 cm. Generalnie szerokość stopni powinna być dostosowana do wielkości stopy osoby dorosłej taka, aby większość jej długości opierała się na stopniu, gdy ona wchodzi. Jeżeli w projekcie szerokość schodów nie jest dla nas odpowiednio wygodna, to zawsze można ja zwiększyć o ok. 2-4 cm poprzez tzw. zwis podnóżka. Dzięki temu uzyskamy bezpieczniejsze i wygodniejsze stopnie.
Wymiary balustrad
Wysokość stopnia schodów i ich szerokość to jeden aspekt wygody i bezpieczeństwa poruszania się. Natomiast balustrada to swego rodzaju kropka nad i stanowiąca nie tylko o samym bezpieczeństwie, ale też komforcie poruszania się po schodach. Kiedy idziemy na dół lub do góry, o ile bardziej stabilnie czujemy się móc chwycić się balustrady. Dlatego balustrada powinna być stabilna i łatwa do chwycenia, szczególnie dla dzieci i osób starszych. Dlatego nie może być zbyt wysoka i zbyt niska. Optymalna wysokość balustrady to 90 cm. Gdy schody używane są przez dzieci, to warto zamontować dodatkową poręcz na wysokości ok. 70- 75 cm. Ze względu na dzieci warto wybrać balustrady pełne lub z tzw. tralkami. Odległość między tralkami nie powinna być większa niż 12 cm. Prześwit pomiędzy balustradą a ścianą nie powinien być mniejszy niż 5 cm.
Na schody bez balustrady na ogół decydują się młodzi ludzie bez dzieci, którzy urządzają mieszkanie lub dom w stylu nowoczesnym.
Czy w budynkach jednorodzinnych normy schodowe obowiązują?
No cóż, normy dotyczą wszystkich budynków. Niemniej jednak czy ktoś to sprawdza ? Przepisy w tym wypadku jednoznacznie nie precyzują, jakie prace muszą być wykonane, aby mógł nastąpić odbiór i pozwolenia na użytkowanie domu. Schody są najczęściej ostatnim elementem w naszym domu i mogą być takie, jakie nam się podobają. Co oznacza, że nie muszą spełniać żadnych norm. Od nas zależy czy stawiamy na bezpieczeństwo i ergonomię, czy zależy nam bardziej na ich designerskim wyglądzie. Zatem bezpieczeństwo i wygodę, często zastępujemy surowym wyglądem lub niepowtarzalną aranżacją.
