Budowa domu na własnej działce to poważna inwestycja, która pozostanie nam na lata. Dlatego odpowiednie przygotowanie się od niej, ma istotne znaczenie. Warto przy tym przygotować sobie plan działania i podzielić go na etapy. Jednym z takich właśnie etapów jest dokładne wytyczenie miejsca pod fundamenty naszego domu.
Wytyczenie fundamentów budynku – co to znaczy?
Wytyczenie budynku to jeden z najważniejszych etapów budowy domu. Nasz dom nie może być umiejscowiony przypadkowo na naszej działce, ponieważ samo usytuowanie jego fundamentów ściśle określają przepisy prawa budowlanego.
Zatem tyczenie budynku to nic innego jak wyznaczenie jego położenia w terenie. W praktyce wygląda to w ten sposób, iż zgodnie z projektem i planem zagospodarowania danej działki, nanoszone są osie i wymiary budynku z papieru na powierzchnię działki.
Wytyczanie fundamentów budynku jest bardzo istotne, ponieważ ich pozycja musi być zgodna z Planem Zagospodarowania Terenu. Miejsce usytuowania naszego domu nie było wybrane przypadkowo, a musiało być wyznaczone tak, aby spełniało szereg wymogów prawnych. Nasz projekt musi być w szczególności zgodny z Warunkami Zabudowy lub Miejskim Planem Zagospodarowania Przestrzennego. W projekcie są zachowane określone wymiary, minimalne odległości od granic działki i od innych zabudowań, a także linia i wysokość zabudowy na danym terenie. Pozwolenia na budowę, jaką każdy inwestor otrzymuje, zostało wydane na podstawie wykonanego projektu. Jeżeli zmienione zostaną położenie lub wymiary budynku, to konieczne będzie wykonanie projektu zamiennego. W skrajnych przypadkach Nadzór Budowlany może nakazać rozbiórkę budynku. Z tego też względu należy postarać się o dokładne wyznaczenie fundamentów, zgodnie z projektem.
Wytyczanie budynku – zrobić to samemu, czy zlecić profesjonaliście?
Ustawa o prawie Budowlanym jednoznacznie precyzuje w Art. 43, pkt., że budynki mieszkalne jednorodzinne muszą być wytyczone w terenie przed ich wybudowaniem. Po zakończeniu budowy dla nich sporządza się geodezyjną inwentaryzację po wykonawczą. Za wytyczenie danego budynku odpowiedzialny jest kierownik budowy. W praktyce to oznacza, że w razie wadliwego wytyczenia budynku, winą obarcza się kierownika budowy. Niemniej jednak on sam nie wykonuje tych prac, a ma za zadanie powołać fachowca, posiadającego odpowiednie uprawnienia, czyli geodetę.
Tyczenie budynku – jak to zrobić samemu? Krok po kroku
Przeniesienie geometrii budynku z projektu na teren następuje przez zaznaczenie na powierzchni działki drewnianymi kołkami, jego punktów charakterystycznych, którymi są narożniki oraz przecięcia osi konstrukcyjnych. W trakcie pracy koparki wszystkie naniesione punkty mogą zostać zniszczone, z tego też względu wykonuje się zaznaczenie położenia budynku poza obszarem wykopu. W tym wypadku wykorzystuje się tzw. ławy drutowe zwane ławami ciesielskimi. Ławy składają się z dwóch drewnianych słupów wbitych w ziemię, z zamocowaną poziomo łączącą je deską.
Tyczenie budynku – instrukcja
Osie konstrukcyjne wyznaczają główny obrys budynku oraz ściany nośne budynku. Na podstawie przedłużonych linii krawędzi ścian budynku wyznacza się krawędź lub środek ławy, lub ściany fundamentowej. Dokładnie wyznacza się osie konstrukcji. W projektach osią konstrukcji na ogół jest środek ściany i jednocześnie środek ławy fundamentowej. Na budowie potrzebujemy zarówno oś ławy jak i krawędź ściany, ponieważ muruje się zgodnie z linią sznurka rozpiętego na krawędzi. Dlatego wymagane jest ustalenie dokładnego wymiarowania krawędzi zewnętrznej muru budynku przez geodetę na budowie.
Wszystkie linie oznaczające oś w projekcie są zaznaczone na budowie za pomocą rozciągniętego sznurka. Ławy ciesielskie służą do dokładnego ustalenia i rozpięcia sznurka, który będzie określał obrys muru. W deskę ławy wbijany jest gwóźdź, a na nim zawiązywany sznurek. Dzięki temu zaznaczmy położenie wszystkich osi budynku w terenie, które na czas wykonywania wykopów są zdejmowane. I potem ponownie montowane.
W trakcie wytaczania budynku geodeta podpisuje na ławach wyznaczone osie konstrukcyjne i sprawdza dokładnie odległości między nimi.
Wyznaczenie fundamentów ich osi konstrukcyjnych to nie wszystko, należy również ustalić tzw. punkt zero. Punkt zero to wysokość, na jakiej ma się znajdować gotowa podłoga na parterze. W projekcie wysokość ta oznaczana jest jako ±0,00m. Od tej wysokości mierzona jest głębokość posadowienia fundamentów, wysokość kondygnacji i wszystkie inne wysokości na budowie. W jaki sposób wyznaczyć tzw. punkt zero. W projekcie punkt zero jest przyrównywana do wysokości mierzonej w metrach nad poziomem morza. Poziom parteru znajduje się kilkadziesiąt centymetrów wyżej niż przyległy teren. Geodeta wyznacza na placu budowy co najmniej tzw. dwa punkty wysokościowe, oznaczające punkt zero. Na ławach ciesielskich wyznacza się te punkty wysokościowe. Dzięki temu ekipa budowlana wie, do jakiej głębokości ma być wykop pod fundamenty. Praktyką ciesielską jest ustawienie poziomej deski na poziomie ±0,00m.
Jakie deski wykorzystywać do wytyczenia budynku?
Wytyczanie fundamentów wymaga wykorzystania odpowiednich materiałów. Do tyczenia budynku konieczne są ławy ciesielskie/ drutowane. Ława zrobiona jest z dwóch palików i jednej deski o grubości 2,5 cm. Paliki ław mają 1+1+1 mb. Deski i paliki możemy kupić w markecie i zlecić wykonanie takich ław.
Na jedną oś budynku potrzebne są dwie ławy (jedna ściana równa się jedna oś), czyli na dom w kształcie czworokąta potrzeba osiem ław. Do tego potrzebujemy jeszcze gwoździe i sznurek.
Przykładowe błędy przy niepoprawnym tyczeniu budynku
W trakcie wytyczania budynku może się zdarzyć wiele błędów, wynikających z niepoprawnego tyczenia budynku na działce. Oto kilka przykładów źle wykonanych wyznaczeni osi budynków:
Za długi lub za krótki bok domu. Po zdjęciu ziemi roślinnej geodeta wytyczył budynek, za pomocą kołków określających na gruncie przecięcie się jego osi. Następnie wymiary miały być przeniesiony na ławy drutowe. Wymiary budynku zmierzono krokami, co dało niedokładne wyniki, ponieważ jeden z boków okazał się dłuższy o 1 m. Pomiar wykonano jeszcze raz, tym razem taśmą mierniczą.
Podobna sytuacja również miała miejsce, z tym że źle wymierzony bok wyszedł już na etapie tworzenia ław betonowych. Podczas wyznaczania budynku geodeta zwęził budynek o pół metra. Trzeba było ławy fundamentowe przedłużać o pół metra, poprzez ich do betonowanie. Nowy fragment połączono z wcześniej wykonanym za pomocą prętów krótkich stalowych. Koszt skorygowania wzięli na siebie geodeta i kierownik budowy. Obydwa przypadki wynikały z niedokładnego wymiarowania za pomocą tylko kołków, a nie uwzględniono ław ciesielskich do wyznaczania punktów.
Błąd w wytaczaniu budynku – geodeta źle wytyczył wewnętrzne ściany budynku. W trakcie wyznaczania jednej z osi wewnętrznej budynku, geodecie obrócił się rysunek i zrobił tzw. lustrzane odbicie. W tym wypadku feralną ławę należało wykonać w nowym miejscu i połączyć jej zbrojenie z ławami zewnętrznymi za pomocą prętów, osadzonych w wywierconych w niej otworach na kotwy chemiczne
Dom przesunięty w kierunku granicy działki. Budynek zamiast o 4 m od granicy działki został przesunięty o 3,6 m. W tym wypadku sąsiad mógł zażądać rozbiórki domu, gdyż budowla stała nieprzepisowo blisko. Taka sytuacja może skończyć się konfliktem z sąsiadami. Ponadto naruszało to zasady prawa budowlanego, a tym samym groziło cofnięciem pozwolenia na budowę.
W takich sytuacjach za źle wykonane wytyczenie budynku zarówno odpowiada geodeta, jak i kierownik budowy. Niemniej jednak takie sytuacje stanowią problem również dla samych inwestorów. Dlatego należy przynajmniej z grubsza sprawdzić poprawność wykonanego wytyczenia budynku na działce. Dotyczy to zarówno jego osi konstrukcyjnych, jak i odległości przyszłego budynku od granic działki. Gdy odległości między poszczególnymi osiami są poprawne, warto też sprawdzić, czy budynek ma właściwy kształt.
Koszt wytyczenia działki
Koszt wytyczenia domu związany jest z pracą geodety. Ilość jego pracy związana jest z ilością potrzebnych do wyznaczenia osi. Im bardziej skomplikowany projekt budynku, tym tych punktów konstrukcyjnych będzie więcej, a co za tym idzie, droższa będzie usługa geodety. W zależności od regionu Polski ceny usług geodezyjnych różnią się miedzy sobą. Szacunkowy koszt wynosi 100 zł za każdą os lub reper. Przykładowo za prostokątny dom możesz zapłacić ok. 600 zł.
